• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مرثیه‌سرایان امام حسین در عصر مغول

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مقتل جامع سیدالشهداء
مقالات مرتبط: تاریخچه عزاداری برای امام حسین.


مرثیه‌سرایان امام حسین در عصر مغول، از مباحث مرتبط با تاریخچه عزاداری برای امام حسین (علیه‌السّلام) است. در این دوره شیعیان فرصت یافتند تا به گسترش مراکز شیعی، و درنتیجه برپایی مراسـم مـذهبی، به ویژه مراسم عزاداری برای سیدالشهدا (علیه‌السّلام) همت گمارند. همچنین در این مقطـع، شـعرای پارسی‌زبـان و عرب‌زبان بـه سـرودن شعر در سوگ امام حسین (علیه‌السّلام) و شهدای کربلا اهتمام داشتند.


در مقطـع حکمرانی مغولان، شـعرای پارسی‌زبـان بـه سـرودن شعر در سوگ امام حسین (علیه‌السّلام) و شهدای کربلا اهتمام داشتند که از آن میان مـی‌تـوان بـه شـاعران ناموری چون شمس طبسی (٦٢٤ق)، کمال‌الدین اصفهانی (۶۳۵ق)، مولانا جلال‌الدین محمد بلخی (٦٧٢ق)، سیف فرغانی (متوفای اوایل قرن هشتم)، اوحدی مراغه‌ای اصفهانی (۷۳۸ق)، خواجوی کرمانی (۷۵۳ق)، ابن یمین فریومدی (۷۶۹ق) و سلمان ساوجی (۷۷۸ق) اشاره کرد.
[۱] ر. ک: محمدزاده، مرضیه، دانشنامه شـعر عاشورایی، ج۲، ص٧٧٦-٧٥٧.
[۲] حجازی، سیدعلیرضا، حسین بن علی در آینه شعر، ص١٠٦٨٠.
[۳] مجاهدی، محمدعلی (پروانه)، کاروان شعر عاشورا، ص۱۰۹ـ۱۲۰.

شاعران عرب نیز، در توصیف برخی از مصائب و حوادث دلخراشی که مغولان در برخی از مناطق اسلامی به بار آورده بودند، آن مصائب را در قالب اشعاری، به واقعه
عاشورا و شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) تشبیه کرده‌اند. بر اساس گزارش ابن کثیر، پس از یورش مغولان به شهر « میافارقین» در سال ۶۵۷ قمری، وقتی ابوشامه یکی از شعرای شام، خبر کشته شدن کامل بن شهاب (حـاکـم شـام) را شنید، محزون شـد و چون سر بریده کامل را در شهرها گرداندند و سپس در باب الفرادیس دمشق آویختنـد، ابوشامه قصیده‌ای جانسوز و حزن‌انگیز سرود و در آن، کشتن کامـل را به شهادت مظلومانه امام حسین (علیه‌السّلام) تشبیه کرد.
[۴] ابن کثیر، اسماعیل، البدایة و النهایة، ج۱۳، ص٢٤٩.    

همچنین در دو قرن هفتم و هشتم، شعرای بسیاری به زبان عربی، درباره حادثه کربلا مرثیه سروده‌اند که از جمله می‌توان به سروده‌های شاعرانی چون سناء الملک (۶۰۸ق)، ابوالحسن منصور بالله (٦١٤ق)، علی بن مقرب احسایی (٦٢٩ق)، عبدالرحمان بن کتانی (۶۳۵ق)، کمال‌الدین شافعی (٦٥٢ق)، ابن ابی الحدید معتزلی (۶۵۶ق)، ابوالحسین جزار (٦٧٢ق)، بهاءالدین اربلی (٦٨٢ق)، علاءالدین علی حلی (۷۳۰ق)، ابوالحسن خلیعی (۷۵۰ق) و ابن الوردی شافعی (۷۵۹ق) اشاره کرد.
[۵] شبر، جواد، ادب الطف، ج٤، ص۱۵ به بعد.    
[۶] محمدزاده، مرضیه، دانشنامه شعر عاشورایی، ج۱، ص٢۹۹-٣٥٧.
[۷] ر. ک: جعفریان، رسول، تاریخ ایران اسلامی از یورش مغولان تا زوال ترکمانان، دفتر سوم.


۱. ↑ ر. ک: محمدزاده، مرضیه، دانشنامه شـعر عاشورایی، ج۲، ص٧٧٦-٧٥٧.
۲. ↑ حجازی، سیدعلیرضا، حسین بن علی در آینه شعر، ص١٠٦٨٠.
۳. ↑ مجاهدی، محمدعلی (پروانه)، کاروان شعر عاشورا، ص۱۰۹ـ۱۲۰.
۴. ↑ ابن کثیر، اسماعیل، البدایة و النهایة، ج۱۳، ص٢٤٩.    
۵. ↑ شبر، جواد، ادب الطف، ج٤، ص۱۵ به بعد.    
۶. ↑ محمدزاده، مرضیه، دانشنامه شعر عاشورایی، ج۱، ص٢۹۹-٣٥٧.
۷. ↑ ر. ک: جعفریان، رسول، تاریخ ایران اسلامی از یورش مغولان تا زوال ترکمانان، دفتر سوم.


• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۲، ص۳۸۳-۳۸۶.


رده‌های این صفحه : تاریخچه عزاداری برای امام حسین | رخدادهای پس از شهادت امام حسین | مرثیه سرایان | مقتل جامع سیدالشهداء
جعبه ابزار