• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن احمد سمنانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد بن احمد سمنانی


محمد بن احمد سمنانی (۳۶۱ ـ ۴۴۴ هـ.ق) محدث، فقیه و متکلم حنفی مذهب و اشعری مسلک بود.
او در بغداد اقامت داشت و نزد نصر بن احمد مرجی، دارقطنی و علی بن عمر حربی علم حدیث آموخت.
ایشان فردی ثقه، فاضل، سخاوتمند و خوش‌گفتار بود و در مجالس علمی خود فقها و متکلمان را گرد هم می‌آورد.
وی در موصل به قضاوت پرداخت و در حالی که نابینا شده بود.
از آثار او البیان عن اصول الایمان و الکشف عن تمویهات اهل الطغیان در عقاید است.
ایشان در ربیع‌الاول ۴۴۴ (هجری قمری) در موصل درگذشت.


ابوجعفر محمد بن احمد بن محمد سمنانی بغدادی
[۱] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
[۲] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۳.    
[۳] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۱، ص۹۵.    
[۴] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
[۵] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۱۰۹.    
[۶] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
[۷] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
[۸] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
سال ۳۶۱ (هجری قمری) به دنیا آمد.
[۹] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
[۱۰] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
[۱۱] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
[۱۲] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    

او اهل سمنان ـ روستایی از نواحی شهر نسا در عراق ـ بود،
[۱۳] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۱، ص۹۶.    
[۱۴] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
[۱۵] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
[۱۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۳۱۸.    
ولی در بغداد اقامت گزید.
[۱۷] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
[۱۸] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۳.    
[۱۹] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
[۲۰] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۸.    
[۲۱] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
[۲۲] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    

علمای رجال اهل سنت ایشان را محدثی ثقه، راستگو، فاضل، سخی، خوش‌گفتار، حنفی مذهب و اشعری مسلک دانسته‌اند.
[۲۳] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
[۲۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۴.    
[۲۵] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
[۲۶] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۱۱۰.    
[۲۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۸.    
[۲۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۱.    
[۲۹] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
[۳۰] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    

به گونه‌ای که در عصرش بزرگ‌ترین صحابی باقلانی و از اکابر مکتب اشعری بود.
[۳۱] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۴.    
[۳۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۸.    
[۳۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۱.    
[۳۴] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    



ابوجعفر از محضر محدثانی مانند نصر بن احمد مرجی،
[۳۵] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۳.    
[۳۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۸.    
ابوالحسن دارقطنی
[۳۷] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
[۳۸] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۳.    
[۳۹] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۱۱۰.    
[۴۰] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۸.    
[۴۱] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
و علی بن عمر حربی
[۴۲] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۴.    
علم حدیث را فرا گرفت.
[۴۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۱.    
[۴۴] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
[۴۵] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    



محمد بن احمد در مجالس سمنانی که در منزلش تشکیل می‌شد، فقها و متکلمان حضور می‌یافتند و بهره‌مند می‌گردیدند.
[۴۶] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
[۴۷] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
[۴۸] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
[۴۹] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    

وی در حالی که بینایی خویش را از دست داده بود،
[۵۰] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
[۵۱] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات،، ج۲، ص۴۸.    
[۵۲] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
در موصل به امر قضاوت اشتغال داشت.
[۵۳] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
[۵۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۳.    
[۵۵] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
[۵۶] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
[۵۷] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
[۵۸] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۳۱۸.    



سمنانی آثارش عبارتند از:
• البیان عن اصول الایمان؛
• الکشف عن تمویهات اهل الطغیان در عقاید
[۵۹] کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۵۹۷.
و تألیفی در فقه و تعلیق می‌باشد.
[۶۰] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۱، ص۹۶.    
[۶۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۳۱۸.    



بغدادی سرانجام پس از ۸۳ سال زندگی در ماه ربیع الاول
[۶۲] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
[۶۳] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
[۶۴] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۱۰۹.    
[۶۵] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
[۶۶] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
[۶۷] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
سال ۴۴۴ (هجری قمری)
[۶۸] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
[۶۹] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۸.    
[۷۰] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۲.    
[۷۱] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
[۷۲] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
[۷۳] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
در موصل از دنیا رفت.
[۷۴] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
[۷۵] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۴.    
[۷۶] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
[۷۷] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۱۰۹.    
[۷۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۲.    
[۷۹] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    

(دیگر منابع:
[۸۰] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
[۸۱] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۱۰۹.    
[۸۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۸.    
[۸۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۱.    
[۸۴] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
[۸۵] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
[۸۶] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
[۸۷] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۳۱۸.    
)


۱. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۳.    
۳. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۱، ص۹۵.    
۴. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
۵. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۱۰۹.    
۶. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
۷. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
۸. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
۹. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
۱۰. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
۱۱. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
۱۲. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
۱۳. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۱، ص۹۶.    
۱۴. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
۱۵. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
۱۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۳۱۸.    
۱۷. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
۱۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۳.    
۱۹. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
۲۰. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۸.    
۲۱. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
۲۲. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
۲۳. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
۲۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۴.    
۲۵. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
۲۶. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۱۱۰.    
۲۷. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۸.    
۲۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۱.    
۲۹. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
۳۰. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
۳۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۴.    
۳۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۸.    
۳۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۱.    
۳۴. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
۳۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۳.    
۳۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۸.    
۳۷. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
۳۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۳.    
۳۹. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۱۱۰.    
۴۰. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۸.    
۴۱. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
۴۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۴.    
۴۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۱.    
۴۴. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
۴۵. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
۴۶. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
۴۷. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
۴۸. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
۴۹. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
۵۰. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
۵۱. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات،، ج۲، ص۴۸.    
۵۲. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
۵۳. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
۵۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۳.    
۵۵. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
۵۶. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
۵۷. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
۵۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۳۱۸.    
۵۹. ↑ کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۵۹۷.
۶۰. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه، ج۱، ص۹۶.    
۶۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۳۱۸.    
۶۲. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
۶۳. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
۶۴. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۱۰۹.    
۶۵. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
۶۶. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
۶۷. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
۶۸. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
۶۹. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۸.    
۷۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۲.    
۷۱. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
۷۲. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
۷۳. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
۷۴. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۲۱۷.    
۷۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۱۰۴.    
۷۶. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
۷۷. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۱۰۹.    
۷۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۲.    
۷۹. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
۸۰. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۳۳۸.    
۸۱. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۱۰۹.    
۸۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۴۸.    
۸۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۶۵۱.    
۸۴. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۸۱.    
۸۵. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۷، ص۲۴۰.    
۸۶. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۱۴۱.    
۸۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۳۱۸.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن احمد سمنانی»، ج۳، ص۳۳۵.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 444 (قمری) | زادگان سال 361 (قمری) | شخصیت‌های حنفی قرن 5 (قمری) | علمای حنفی قرن 5 (قمری) | فقهای حنفی قرن 5 (قمری) | قاضیان حنفی قرن 5 (قمری) | مؤلفان حنفی قرن 5 (قمری) | متکلمان اشعری قرن 5 (قمری) | متکلمان حنفی قرن 5 (قمری) | محدثان حنفی قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار