مؤیّد آلوسی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوسعید عطاف بن محمد بن علی بن احمد آلوسی معروف به مؤیّد (م
۴۹۴ق ـ
۵۵۷ق) شاعر برجسته قرن ششم هجری که در
بغداد رشد یافت و در دربارهای
عباسی و
سلجوقی مدحسرایی میکرد.
او مدتی بهدلیل اهانت به خلیفه زندانی و در زندان نابینا شد.
از او دیوان شعری باقی مانده است.
پس از آزادی در
موصل اقامت گزید و در سال ۵۵۷ هجری درگذشت.
ابوسعید عطاف بن محمد بن علی بن احمد آلوسی معروف به مؤیّد منسوب به «آلوس» یا «آلُس» روستایی واقع در کنار
رود فرات است؛ هرچند دوران کودکی و رشد را در روستای دُجیل سپری کرد و بعدها به بغداد رفت.
نام اصلی وی عطاف و مشهور به مؤیّد بود و برخی این شهرت را به جای اسم او انتخاب و وی را با همین عنوان معرفی کردهاند.
آلوسی از شاعران مشهور روزگار خود بود. دوران نوجوانی و جوانی وی در زمان خلافت
المسترشد باللّه (
۵۱۲ق ـ
۵۲۹ق) سپری شد و پس از آن بود که به خدمت دربار سلطان مسعود پسر محمد بن ملکشاه (۵۲۹ق ـ
۵۴۷ق) درآمد و چون به آوازه و شهرتی دست یافته و مال و املاک بسیاری فراهم آورده بود، روزگار خوشی را در عیش و نوش گذراند. به نوشته
ابن خلکان، آلوسی با سرودههای خویش بسیاری از بزرگان و رؤسای
عراق ازجمله خلفا، پادشاهان و حاکمان را مدح کرده و مدتی نیز در دستگاه حکومت وزیر عون الدین یحیی بن هبیره شیبانی (
۵۴۴ق ـ
۵۶۰ق) به خدمت اشتغال داشت و از قریحه شعری و زیرکی و هوش و استعدادی که داشت نهایت استفاده را برد.
اما او با به خلافت رسیدن
المقتضی باللّه (
۵۳۰ق ـ
۵۵۵ق) به دلیل اهانتی که به خلیفه روا داشت، دستگیر و روانه زندان گردید و مدت ده سال در حبس بود تا اینکه خلافت به
المستنجد (۵۵۵ق ـ
۵۶۶ق) رسید و از زندان رهایی یافت؛ درحالی که بر اثر تاریکی محیط زندان چشمانش را از دست داده بود.
پس از آزادی به موصل رفت و تا آخر عمر در آنجا زندگی کرد.
گفته شده اشعارش از اسلوب و سبک خاصی برخوردار بود و بیشتر آن را غزلیات و هجو تشکیل میداد. در منابع نمونهای از هجویات او در پاسخ
ابن مفضل که با سرودههایش آلوسی را هجو کرده بود به چشم میخورد.
ابن نجّار نیز پارهای از اشعار او را ذکر کرده است.
از وی دیوان شعری بر جای ماند.
مؤیّد سرانجام در
ماه رمضان سال ۵۵۷ هجری در موصل از دنیا رفت.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «عطاف آلوسی»، ج۴، ص۲۱۱.
