فهرست خانواده‌های قواعد فقهی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

فهرست خانواده‌های قواعد فقهی، مجموعه‌ای است که در آن قواعد فقهی بر اساس موضوع یا کارکرد مشترک، در قالب گروه‌هایی سامان‌دهی و طبقه‌بندی شده‌اند.

---

قاعده حلیت
قاعده احترام مال مسلمان
قاعده احسان
قاعده الإذن فِی الشَّیْء إِذنْ فِی لَوازمه
قاعده اسقاط حق
قاعده اسقاط مالم یجب
قاعده جب
قاعده اضطرار
قاعده اعانت بر إثم
قاعده عدل و انصاف
قاعده لزوم
قاعده الحر لا یضمن
قاعده الحر لا یعود رقا
قاعده حرمت اعانت بر إثم
قاعده حرمت مال مسلم
قاعده حریت
قاعده لاضرر و لاضرار
قاعده عدم تکلیف بمالا یطاق
قاعده عدم جواز عود الحر عبداً
قاعده عدم حل مال إمرء مسلم الا بطیب نفسه
قاعده نفی عسر و حرج
قاعده نفی سبیل
قاعده نفی غرر
قاعده لطف
قاعده ما غَلَبَ اللهُ عَلَیه
قاعده میسور (المیسور لا یسقط بالمعسور)
قاعده المؤمنون عند شروطهم
قاعده ما حَجَبَ اللهُ علمهُ عَنِ العِبادِ فَهُوَ موضوع عَنْهُم
قاعده الناس مسلطون علی أموالهم
قاعده وجوب دفع ضرر محتمل
قاعده وجوب شکر منعم
قاعده وزر
قاعده الوصیة حق علی کل مسلم
قاعده الوُقُوفُ عِندَ الشبهه
قاعده الیقین لا یزول بالشک
قاعده الامور بمقاصدها
قاعده العادة مُحَکَّمَة
قاعده المشقة تجلب التیسیر

---

قاعده إحترازیة القیود
اصل احتیاط
قاعده إذا تَعَدَّرَتِ الحَقِیقَةُ فَأَقْرَبُ المَجازاتِ أولی
قاعده استحاله تأثیر معدوم در موجود
قاعده استصحاب
قاعده جمع
قاعده تقدیم اظهر بر ظاهر
قاعده اعتبار سبق طهارت مطهر
قاعده العبرة بعموم اللفظ لا بخصوص المورد
قاعده امتناع ترجیح بلا مرجح
قاعده تعلیق حکم بر امر وجودی
قاعده دوران الامر بین التعیین و التخییر
قاعده تقدم علت بر معلول
قاعده تقدیم اهم
قاعده تقیید
قاعده ثانوی
قاعده حجیت خبر واحد در موضوعات
قاعده حجیت ظن در نماز
قاعده الحرام لا یحرم الحلال
قاعده لا یحرم الحرام الحلال
اصل صحت
قاعده الشک فی الشرط شک فی المشروط
قاعده الشیء لا یَتَغَیَّر عَمَّا وَقَعَ عَلیهِ
قاعده الظن یلحق الشیء بالأعم الأغلب
قاعده عدم الدلیل دلیل العدم
قاعده عدم نقض یقین به شک
قاعده قبح تأخیر بیان از وقت حاجت
قاعده قبح ترجیح مرجوح بر راجح
قاعده قبح عقاب بلابیان
قاعده لا تنقض الیقین بالشک
قاعده الممتنع شرعا کالممتنع عقلا
قاعده ملازمه بین حکم عقل و حکم شرع
قاعده المورد لا یخصص الوارد
قاعده الواجبات الشرعیة الطافُ فی الواجبات العقلیة
قاعده بینه
قاعده بینه و یمین
اصل تأخر حادث
قاعده تأسیسی
قاعده انفعال
قاعده انقلاب نسبت
قاعده إنَّما یُحلل الکلام و یُحرم الکلام
قاعده أولوا الأرحام بعضهم أولی ببعض
قاعده اولی
اصل برائت
قاعده تعارض
قاعده ترک استفصال
قاعده تساقط
قاعده تسامح
قاعده تسامحه
قاعده تقدیم حق الناس بر حق الله
قاعده تقیه
قاعده حجیت بینه
قاعده شک در محل
قاعده یقین
قاعده مدعی و منکر
قاعده مقتضی و مانع
قاعده فراغ و تجاوز
قاعده اصالة الظهور
قاعده المقلَّد فی العقائد باطل

---

قاعده اتصال العِدَّةِ بِسَببها
قاعده إتیان الجزء المنسی قبل الرکن
قاعده اشتراط طهارت مطهر
قاعده اغتفار السهو فی الصلاة
قاعده اقامه حدود
قاعده الحاق نوافل به فرایض
قاعده توقیفی بودن عبادت
قاعده حرمت ابطال عمل عبادی
قاعده ذَکَاةُ الجَنینِ ذَکَاهُ أُمِّه
قاعده الصلاة لا تترک بحال
قاعده طهارت
قاعده عدم اجزاء المندوب عن الواجب
قاعده عدم تذکیه
قاعده لا تعاد
قاعده لا سهو فی سهو
قاعده لاشک فی النافلة
قاعده لاشک للإمام والمأموم مع حفظ الآخر
قاعده لاشک لکثیر الشک
قاعده لا تنقُضُ السُّنَّةُ الفَرِیضَةً
قاعده لا تسقط الصلاة بحال
قاعده مشروعیت عبادات صبی
قاعده ملازمه بین قصر و افطار
قاعده من أدرک أحد الموقفین فقد أدرک الحج
قاعده من زاد فی صلاته فعلیه الإعادة
قاعده الحاق نوافل به فرایض
قاعده النوافل رکعتان بتسلیمه إلا الوتر
قاعده یستباح بالتیمم ما یستباح بالطهارة المائیة
قاعده یعتفر فی الثوانی ما لا یعتفر فی الأوائل
قاعده بطلان العباده بکل زیاده و نقصیه
قاعده کل ما لم یکن حیضاً فهو استحاضه
قاعده کُلُّ ماء طاهر حَتی تَعْلَمَ أَنَّهُ قَذِر
قاعده کُلُّ ما لا تجوز الصلاة فیه لا یجوز التکفین فیه
قاعده کُلُّ من مر بمیقات وَجَبَ عَلَیْهِ الاحرام
قاعده کُلُّ مَن نَوی إقامَةَ عَشَرَةِ أَیَّامٍ و صلّی تماماً یبقی علی التمام
قاعده کُلُّ واحِدَةٍ مِنَ الصَّلوات الخمس لابدل لها الا الظهر
قاعده کل یابس ذکی

---

قاعده اتلاف
قاعده احترام مال مسلمان
قاعده احیای موات
قاعده اذا حَرَّمَ اللَّهُ شَیْئاً حَرَّمَ ثَمَنَهُ
قاعده اشتراط اتحاد جنس در ربا
قاعده اشتراک
قاعده انحلال عقود
قاعده تبعیة العقود للقصود
قاعده تحقق الملک بنفس العقد
قاعده تقدیم مباشر بر سبب
قاعده تلازم ملک و ضمان
قاعده تلف قبل از قبض
قاعده التلف فی زمن الخیار
قاعده الخراج بالضمان
قاعده شرکت
قاعده شرط فاسد
قاعده شرط نبودن بلوغ در احکام وضعی
قاعده الشفعة جائزة فی کُلِّ شَیْء
قاعده تبعیة العقود للقصود
قاعده عدم ضمان ما یُتلَفُ فی ملک مالکه
قاعده غرر
قاعده بطلان کل عقد بتعذّر الوفاء بمضمونه
قاعده کل ما جاز بیعه جاز رهنه
قاعده کُلُّ ما حُرِّمَت مَنَافِعُهُ حُرِّمَ التَکَسَبُ بِهِ
قاعده کُلُّ مبیع تَلَفَ قَبْلَ قَبْضِهِ فَهُوَ مِن مالِ بائِعِهِ
قاعده کُلُّ ما یَصِحُ إعارتُهُ یَصِصحُ إجارته
قاعده کُلُّ ما فِیهِ مَنفَعَةً مُحلَّلَه مقصوده تصح اجارته
قاعده کُلُّ ما فیه مَنفَعَةٌ مُحلَّله مقصوده جاز بیعه
قاعده لا ربا الا فیما یُکال أو یُوزَن
قاعده لا رهن الا فی ملک
قاعده لا رهن الا مقبوضاً
قاعده لا ضمان علی المستعیر
قاعده لا بیع الا فی ملک
قاعده لا تجتمع الزکاتان فی عینٍ وَاحِدَةٍ
قاعده لزوم الوفاء بالشرط
قاعده ما تَرَکَهُ المَیِّتُ فَلِوَارِثِهِ
قاعده ما یضمن
قاعده ما یعطی الله فلا رجوع فیه
قاعده المعروف عرفاً کالمشروط شرطاً
قاعده مُقتَضَی العقدِ الانتقالُ مِن حین العقد
قاعده من حاز ملک
قاعده من ملک أرضاً ملک هوائها و قرارها
قاعده من مَلَکَ شَیْئاً مَلَکَ الإقرار به
قاعده وفای به عقود
قاعده الأوصاف لا تقابل بالأعواض
قاعدۀ إنَّ الشَّرطَ الجائزَ فِی اللازمِ یُقَلِّبُ اللازمَ جائزاً
قاعده التفصیل قاطع للشرکة
قاعده تغایر ثمن و مثمن
قاعده تغلیب
قاعده تفضیل
قاعده تفویت
قاعده جواز الاجارة فی کل ماجاز التبرع فیه
قاعده حل الإنتفاع بما فی الأرض
قاعده حرمه حیوان البحر الا السمک
قاعده ما یضمن بصحیحه یضمن بفاسده (و ما لا یضمن بصحیحه لا یضمن بفاسده)
قاعده تلف المبیع قبل قبضه فهو من مال بایعه

---

قاعده عدم ضمان امین
قاعده ارش
قاعده اسباب
قاعده استیفاء
قاعده استیمان
قاعده تعاقب ایدی
قاعده تسبیب
قاعده تسبیب به حرام
قاعده ضمان
قاعده ضمان قبل از قبض
قاعده الضمان بالإستیفاء
قاعده الضمان بالتعدی و التفریط
قاعده ضمان المثلی بالمثل والقیمی بالقیمة
قاعده علی الید
قاعده ضمیمه
قاعده عدم ضمان حر
قاعده عوض الشَّیْء الربوی لا یجوز أن یعوض بذلک الشیء بزیادة
قاعده الغاصب یُؤْخَذُ بأشق الأحوال
قاعده غرور
قاعده من له الغنم فعلیه الغُرم
قاعده الفاقد لا یُعطی
قاعده کُلُّ ذِی عَمَلٍ مُؤْتَمَنْ فِی عَمَلِهِ
قاعده ما علی الأمین الا الیمین
قاعده من کان الربح لَهُ کانَ الخُسْرانُ عَلَیْهِ
قاعده الزعیم غارم
قاعده ید
قاعده اقدام

---

قاعده درء (تدرء الحدود بالشبهات)
قاعده التعزیر بما یراه الحاکم
قاعده التعزیر دون الحد
قاعده التعزیرُ لِکُلِّ مُحَرَّمٍ
قاعده تعدر البرائه لا یُوجِبُ سُقوط الحق
قاعده ثبوت ارش در جنایات غیر مقدر
قاعده تقسیط الدیة علی أجزاء العضو
قاعده تثلیث الدیة فی الشلل
قاعده فی إستیصال العضو المشلول ثلث الدیة
قاعده کُلُّ عُضو یُقتَصُّ مِنْهُ مَعَ وُجُودِهِ تُؤْخَذُ الدِّیَةُ مَعَ فَقَدِهِ
قاعده کُلُّ ما فی الإنسان إثنان ففیهما الدیة
قاعده کُلُّ ما فی الإنسان واحد فَفِیهِ الدِّیة
قاعده کُلُّ ما فی الحی من التقدیر کذلک فی المیت بالنسبة
قاعده کُلُّ ما یُوجِبُ الشَّلَلِ فَفِیهِ ثُلُنَا دِیَةِ الصَحِیحَة
قاعده لادیَةً لِمَن قَتَلَهُ الحَدِّ
قاعده لوث و قسامه
قاعده إقرار (اقرار العقلاء علی انفسهم جائز)
قاعده سماع دعوای بدون معارض
قاعده سماع قول امین
قاعده عدم سماع انکار بعد از اقرار
قاعده عموم حجیت بینه
قاعده قبول شهاده النساء فیما لا یطلع علیه الرجال
قاعده قبول قول ذی الید
قاعده قبول قول من لا یُعْلَمُ الأمرُ إِلا مِن قَبْلِهِ
قاعده قرعه
قاعده کُلُّ مَن یُسْمَعُ قَولُهُ فَعَلَیْهِ الْیَمِینِ
قاعده کُل موضع تُقبَلُ فیه شهادة النساء منفردات، لا تقبل بأقل من اربع
قاعده لا کفالة فی حد
قاعده لا قودَ لِمَن لا یُقادُ مِنه
قاعده لا یمین فی حد
قاعده لا یقاد الأب بالولد
قاعده لا یُقاد الحر بالعبد
قاعده لا یُقاد المسلم بالکافر
قاعده عمد الأعمی خطأ
قاعده عمد الصبی خطأ
قاعده من إدعی ما لا یَدَ لأَحَدٍ عَلَیْهِ قُضَی لَهُ بِهِ
قاعده النکول لیس حُجَّةً علی الناکل
قاعده تنزیل اقرار بر اشاعه
قاعده تصدیق امین
قاعده تحالف
قاعده جواز البدار لأولی الأعذar
قاعده عدم بطلان دم المسلم
قاعده اقرار المرء علی نفسه جائز

---

قاعده إرث کُلُّ ذی رحم یَکُونُ نَصِیبَ مَن یَتَقَرَّبُ بِهِ
قاعده الاقرب فالاقرب
قاعده الأقرب یمنع الأبعد
قاعده الإمام وارث من لا وارث له
قاعده الإمام ولی من لا ولی له
قاعده تبعیة الاحکام للأسماء (در نسب و دین)
قاعده تبعیة الولد لأشرف الأبوین
قاعده تبعیة الولد للأم فی الملک
قاعده الولد للفراش
قاعده فراش
قاعده یحرم مِنَ الرِّضَاعِ مَا یَحْرُمُ مِنَ النَّسَبِ
قاعده لا رضاع بعد فطام
قاعده لا ینکح أب المرتضع فی اولاد صاحب اللبن
قاعده لحوق ولد به وطی محترم
قاعده لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الأنثیین
قاعده لا میراث للقاتل
قاعده لامهر لبغی
قاعده کُلُّ ذی رَحِمِ بِمَنزِلَةِ الرَّحِمِ الذی یُجَرُّ به
قاعده عدم ارث الکافر من المسلم
قاعده لِکُلِّ قَومٍ نکاح
قاعده المطلقة الرجعیة زوجة
قاعده الطلاق بید من أخذ بالساق
قاعده لا طلاق الا بعد نکاح

---

قاعده حیازت
قاعده سبق
قاعده سوق
قاعده شبهه محصوره
قاعده ضد
قاعده عموم منزلت
قاعده فقهی
قاعده قسمت
قاعده القدیم یُتْرَکُ عَلَی قِدَمِهِ
قاعده کل ما لا تقدیر فیه ففیه الحکومة
قاعده کُلُّ کَافِرٍ نَجس
قاعده کُل مسکر مایع بالأصالة فَهُو نجس
قاعده کل یمین خُولِف مقتضاها بلاعمد فلاحنث فیها
قاعده ما أُسْکِرَ کَثِیرُهُ فَقَلِیلُهُ حَرَامٌ
قاعده ما قُصِدَ لَم یَقَع وَ ما وَقَعَ لَم یُقصد
قاعده المُتَنَجِّسُ لا یُطَهِّر
قاعده المتنجس ینجس
قاعده تنجس ملاقی نجس
قاعده تنجیس متنجس
قاعده نجاسة الغساله
قاعده نجاسة ملاقی النجس
قاعده من بلغ
قاعده من ادرک
قاعده بناء بر اکثر
قاعده بدلیت
قاعده تحجیر
قاعده تحذیر
قاعده تحریم کل ذی ناب و مخلب
قاعده تخصیص
قاعده تدلیس
قاعده ترتب
قاعده تزاحم
قاعده تنصیف
قاعده تنقیح مناط
قاعده توزیع
قاعده تیسیر
قاعده حرمت تغریر جاهل
قاعده حرمت اهانت محترمات
قاعده حرمت انتفاع به اعیان نجس
قاعده حیلوله
قاعده رجحان متعلق نذر
قاعده رجوع جاهل به عالم
قاعده رضاع
قاعده رفع
قاعده رفع حرج
قاعده رکنیت
قاعده سلطنت
قاعده عدم جواز الإجبار لغیر الواجب
قاعده عدم جواز تبعیض سبب
قاعده عدم جواز جمع عوض و معوض
قاعده عدم سقوط میسور به معسور
قاعده عدم العقر فی وطی الملک
قاعده الفطرة واجبة علی کُلِّ مَن یعول
قاعده لا طاعة لمخلوق فی معصیة الخالق
قاعده لاعتق الا فی ملک
قاعده لاعقر فی الملک
قاعده لا وقف الا فی ملک
قاعده لا مُسامَحَةً فی التحدیدات
قاعده ما أعاد الصلاة فقیه
قاعده کُلُّ مَن وجَبَ نَفَقَتُهُ عَلَی الغَیرِ وَجَبَتْ فِطْرَتُهُ عَلَیْهِ

• ترجمه
• اعراب گذاری
• جستجوی سریع