• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فضل بن عباس ربنجنی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: فضل بن عباس ربنجنی


ابوالعباس فضل بن عباس ربنجَنی بخاری (بخارایی) از شاعران بخارا، از نزدیکان ابوجعفر رودکی بود. وی تا سال ۳۳۱ هجری زنده بوده. اشعار او در آثار ادبی مختلف بازتاب دارد که نشان‌دهنده شهرت و سخنوری اوست. برخی احتمال داده‌اند فضل با ابوالعباس ارسجی یکی باشد، اما این نظر با توجه به شواهد موجود نادرست است. اثر اصلی او دیوان اشعارش است.



فضل از مردم ربنجن از شهرهای سغد و سمرقند است.
[۱] عبد الکریم، الانساب للسمعانی، ج ۳، ص ۴۴.    

او از شاعران بخاراست.
[۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج ۹، ص ۴۴.    

وی معاصر و از نزدیکان ابوجعفر رودکی بوده و رودکی درباره او این بیت را سروده است:
چون خواجه ابوالعباس آمد کارت همه نیک شد سراسر.
[۳] براون، ادوارد، لباب الالباب، ج ۲، ص ۹ و ۱۰.    
[۴] رضا‌قلی خان، مجمع الفصحاء، ج ۱، ص ۱۴۱۴.    
[۵] شمس الدین محمد، المعجم فی معاییر اشعارالعجم، ج ۱، ص ۲۲۹.    
[۶] سعید، احوال و اشعار رودکی (نفیسی)، ج ۳، ص ۱۱۷۵.    

برخی احتمال داده اند سال زندگی وی با ابوالعباس ارسجی یکی باشد.
[۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج ۹، ص ۴۴.    



قطعه شعری از رَبِنجَنی بر جای مانده که در رثای نصر بن احمد سامانی و نشستن پسرش نوح بن نصر بر مسند حکومت در سال ۳۳۱ سروده است.
[۸] براون، ادوارد، لباب الالباب، ج ۲، ص ۹ و ۱۰.    
[۹] رضا‌قلی خان، مجمع الفصحاء، ج ۱، ص ۱۴۱۴.    
[۱۰] شمس الدین محمد، المعجم فی معاییر اشعارالعجم، ج ۱، ص ۲۲۹.    
[۱۱] سعید، احوال و اشعار رودکی (نفیسی)، ج ۳، ص ۱۱۷۵.    

اشعار فضل در آثار ادبی بسیار منعکس است و این، نشان از سخنوری و شهرت او در گذشته دارد.
[۱۲] براون، ادوارد، لباب الالباب، ج ۲، ص ۹ و ۱۰.    
[۱۳] رضا‌قلی خان، مجمع الفصحاء، ج ۱، ص ۱۴۱۴.    
[۱۴] شمس الدین محمد، المعجم فی معاییر اشعارالعجم، ج ۱، ص ۲۲۹.    
[۱۵] سعید، احوال و اشعار رودکی (نفیسی)، ج ۳، ص ۱۱۷۵.    

اثر فضل، دیوان شعر اوست.
[۱۶] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج ۹، ص ۴۴.    



فضل رَبِنجَنی بی گمان تا سال ۳۳۱ هجری، یعنی دو سال پس از درگذشت رودکی زنده بوده است، چون قطعه شعری از وی بر جای مانده که در رثای نصربن احمد سامانی و نشستن پسرش نوح بن نصر بر مسند حکومت در سال ۳۳۱ سروده است.
[۱۷] براون، ادوارد، لباب الالباب، ج ۲، ص ۹ و ۱۰.    
[۱۸] رضا‌قلی خان، مجمع الفصحاء، ج ۱، ص ۱۴۱۴.    
[۱۹] شمس الدین محمد، المعجم فی معاییر اشعارالعجم، ج ۱، ص ۲۲۹.    
[۲۰] سعید، احوال و اشعار رودکی (نفیسی)، ج ۳، ص ۱۱۷۵.    

برخی احتمال داده اند وی با ابوالعباس ارسجی یکی باشد و تاریخ درگذشت او را نیز سال ۲۰۰ هجری دانسته اند که با توجه به مطالب گفته شده، این احتمال، پذیرفته نیست.
[۲۱] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج ۹، ص ۴۴.    



۱. ↑ عبد الکریم، الانساب للسمعانی، ج ۳، ص ۴۴.    
۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج ۹، ص ۴۴.    
۳. ↑ براون، ادوارد، لباب الالباب، ج ۲، ص ۹ و ۱۰.    
۴. ↑ رضا‌قلی خان، مجمع الفصحاء، ج ۱، ص ۱۴۱۴.    
۵. ↑ شمس الدین محمد، المعجم فی معاییر اشعارالعجم، ج ۱، ص ۲۲۹.    
۶. ↑ سعید، احوال و اشعار رودکی (نفیسی)، ج ۳، ص ۱۱۷۵.    
۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج ۹، ص ۴۴.    
۸. ↑ براون، ادوارد، لباب الالباب، ج ۲، ص ۹ و ۱۰.    
۹. ↑ رضا‌قلی خان، مجمع الفصحاء، ج ۱، ص ۱۴۱۴.    
۱۰. ↑ شمس الدین محمد، المعجم فی معاییر اشعارالعجم، ج ۱، ص ۲۲۹.    
۱۱. ↑ سعید، احوال و اشعار رودکی (نفیسی)، ج ۳، ص ۱۱۷۵.    
۱۲. ↑ براون، ادوارد، لباب الالباب، ج ۲، ص ۹ و ۱۰.    
۱۳. ↑ رضا‌قلی خان، مجمع الفصحاء، ج ۱، ص ۱۴۱۴.    
۱۴. ↑ شمس الدین محمد، المعجم فی معاییر اشعارالعجم، ج ۱، ص ۲۲۹.    
۱۵. ↑ سعید، احوال و اشعار رودکی (نفیسی)، ج ۳، ص ۱۱۷۵.    
۱۶. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج ۹، ص ۴۴.    
۱۷. ↑ براون، ادوارد، لباب الالباب، ج ۲، ص ۹ و ۱۰.    
۱۸. ↑ رضا‌قلی خان، مجمع الفصحاء، ج ۱، ص ۱۴۱۴.    
۱۹. ↑ شمس الدین محمد، المعجم فی معاییر اشعارالعجم، ج ۱، ص ۲۲۹.    
۲۰. ↑ سعید، احوال و اشعار رودکی (نفیسی)، ج ۳، ص ۱۱۷۵.    
۲۱. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج ۹، ص ۴۴.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «فضل ـ رَبِنجَنی»، ج ۲، ص ۳۲۴.


رده‌های این صفحه : ادیبان قرن 4 (قمری) | شخصیت‌های قرن 4 (قمری) | شعرای قرن 4 (قمری) | مؤلفان قرن 4 (قمری)
جعبه ابزار