علی بن احمد جوینی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مؤیّدالدوله منتجب الدین علی بن احمد بدیع اتابک جوینی (قرن ششم هجری) دبیر برجسته و منشی دربار
سلطان سنجر سلجوقی و دایی عطاملک جوینی بود.
وی از کاتبان امامیه و سرآمد منشیان عصر خود به شمار می‌رفت.
آثار مهم او «عتبة الکتبه» و «رقیة القلم» در زمینه مکاتبات دیوانی است.
مؤیّدالدوله منتجب الدین علی بن احمد بدیع اتابک جوینی از دبیران معروف دربار سلطان سنجر سلجوقی (
۵۱۱ق ـ
۵۵۲ق) و دایی عطا ملک جوینی بود. از جوانی در مرو ساکن شد و روزگای را در دربار
سلجوقیان گذرانید.
وی به دلیل شیوه خاصی که در نامه نگاری و انشا و صنعت کتابت جدید داشت به سرپرستی دیوان رسائل سلطان سنجر منصوب شد و روزگار خوش و مرفهی را سپری کرد.
عوفی می‌نویسد: مؤیّه الدوله سرآمد کاتبان و منشیان روزگار خویش بود و در بلاغت مانندی نداشت.
منتجب الدین از کاتبان امامیه است؛ چه این‌که بر اساس نقل خویش در جریان ماجرایی که سخت به تنگ آمده و روزگار بر او تلخ گشته بود به
زیارت امام رضا (علیه‌السلام) به
مشهد مشرف شده و از حضرتش یاری طلبیده و سرانجام به مقصود خود نایل گردید.
از
جوینی دو اثر با عنوان «عتبة الکتبه» یا «مکاتبات دیوانی» و «رقیة القلم» با نثری شگفت انگیز بر جای ماند که مورد قبول بسیاری از علما و فضلا قرار گرفت.
به نوشته
آقابزرگ، وی مکاتبات دیوانی خویش را به امر ابوالفتح ناصرالدین طاهر بن فخرالملک طوسی، وزیر سلطان سنجر بین سال‌های
۵۲۸ هجری تا
۵۴۸ هجری جمع آوری و تألیف کرد. این مجموعه به همراه مقدمه‌ای به اهتمام میرزا محمدخان قزوینی و عباس اقبال آشتیانی در ۱۳۲۹ش در ۱۷۰ صفحه به چاپ رسیده است. نسخه‌ای از آن در دارالکتب قاهره نیز موجود است و تصویر آن در کتابخانه ملی وجود دارد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «علی جوینی»، ج۴، ص۲۲۲.
