علی‌اکبر رشاد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
![]()
علی‌اکبر رشاد (متولد ۱۳۳۵ش) از علمای معاصر
شیعه، دانش‌آموخته حوزه‌های علمیه تهران و قم، مدرس
خارج فقه و
اصول حوزه، استاد تمام پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی و عضو
شورای عالی انقلاب فرهنگی است. علی‌اکبر رشاد پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی در
تهران، به
حوزه علمیه قم راه یافت و از محضر اساتیدی همچون
وحید خراسانی،
مشکینی و
منتظری بهره برد. ایشان علاوه بر تحصیل علوم دینی، در زمینه
فلسفه نیز تحصیل کرده و دارای آثار متعددی در زمینه‌های
فقه،
اصول، فلسفه،
کلام و ادبیات است.
وی افزون بر چهل سال است که به تدریس
فلسفه دین و
کلام،
منطق فهم دین،
تفسیر و
علوم قرآنی، در دانشگاه، و سطوح عالی و خارج فقه و اصول، فلسفه و عرفان در حوزه علمیه اشتغال دارد. حاصل افزون بر بیست سال تدریس خارج «
قواعد فقهیه»، «صلوه الجمعه»، «صلاه المسافر»، «ولایه الفقیه»، «فقه السیاسه»، «فقه القضاء»، «فقه التکنولوجیا الحیویه» (فقه زیست فناوری و مهندسی ژنتیک)، «فلسفه الفقه»، و دو دوره «خارج اصول» و سه دوره «خارج فلسفه اصول»، در قالب مجلداتی مستقل تنظیم یا در شرف انتشار است.
علی‌اکبر رشاد علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی، به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی گسترده‌ای مشغول است. ایشان مؤسس و رئیس
حوزه علمیه امام رضا (علیه‌السّلام)، مؤسس و رئیس
پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی، رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران، مؤسس و رئیس
مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (علیه‌السّلام)، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو
شورای عالی الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، رئیس هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، عضو انجمن جهانی فلسفه دین اسلامی، عضو قطب علمی فلسفه دین، عضو پیوسته
فرهنگستان علوم و عضو فقیه هیات امنای فرهنگستان علوم پزشکی است.
علی‌اکبر رشاد، از جمله علمای معاصر شیعه است که در عرصه‌های مختلف علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی فعالیت‌های گسترده‌ای داشته است. ایشان با تالیف آثار ارزشمند، تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی، و حضور فعال در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی، نقش بسزایی در ترویج علوم اسلامی و خدمت‌رسانی به مردم ایفا نموده است. این نوشتار، به بررسی ابعاد مختلف زندگی و فعالیت‌های ایشان می‌پردازد.
علی‌اکبر رشاد در ۲۳ فروردین ۱۳۳۵ شمسی (۵ رمضان ۱۳۷۵ قمری) در
تهران متولد شد. پدر ایشان، محرم رشاد، از علمای تهران بود که عمر خود را صرف تحصیل و تبلیغ معارف اسلامی نمود.
علی‌اکبر رشاد، دانش‌آموخته حوزه‌های علمیه تهران و قم است. ایشان تحصیلات حوزوی خود را در سال ۱۳۴۷ شمسی در تهران آغاز کرد و پس از گذراندن دروس مقدماتی، در سال ۱۳۵۰ شمسی به
حوزه علمیه قم مهاجرت نمود. وی دروس سطح را در حوزه علمیه قم در محضر اساتیدی همچون
علی‌پناه اشتهاردی،
محسن حرم‌پناهی قمی،
مرتضی مقتدایی اصفهانی،
مصطفی اعتمادی،
سید رسول موسوی تهرانی،
سیدعلی محقق داماد و
جعفر سبحانی تبریزی گذراند.
وی پس از اتمام سطوح سه‌گانه حوزه، مجموعاً افزون بر بیست و پنج سال در دروس خارج فقه و اصول شرکت کرد. ایشان دروس خارج فقه و اصول را در محضر آیات عظام:
آیت‌الله وحید خراسانی (اصول)،
آیت‌الله مشکینی (فقه)،
آیت‌الله منتظری (فقه حکومتی)،
آیت‌الله مجتبی تهرانی (فقه و اصول) و
آیت‌الله خامنه‌ای (فقه جهاد) به پایان رساند.
ایشان مقارن فراگیری فقه و اصول، سطوح مختلف فلسفه را نیز نزد اساتیدی همچون
احمد بهشتی،
مرتضی مطهری و
محمد محمدی گیلانی فراگرفت.
• ادبیات عرب و منطق: چهار سال؛
• فقه و اصول (سطوح): ده سال؛
• عرفان: چهار سال؛
• فلسفه دین: پنج سال؛
• فلسفه معرفت دینی: دو سال؛
• علوم قرآن: پنج سال؛
• فلسفه: ده سال؛
• خارج فقه و اصول: یازده سال ـ ادامه دارد؛
• فلسفه اصول فقه: سه سال ـ ادامه دارد.
علی‌اکبر رشاد در زمینه‌های مختلف علمی و فرهنگی به فعالیت‌های گسترده‌ای مشغول است. از جمله فعالیت‌های ایشان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ایشان در سه دهه گذشته، به طور مستمر به تدریس سطوح عالی فقه و اصول، فلسفه دین، کلام، علوم قرآنی و... در حوزه‌های علمیه قم و تهران، دانشکده الهیات دانشگاه تهران و
دانشگاه امام حسین (علیه‌السلام) اشتغال داشته‌اند.
آیت‌الله رشاد، علاوه بر تدریس، به تالیف و انتشار آثار متعددی در حوزه‌های مختلف علوم اسلامی و انسانی پرداخته‌اند. آثار ایشان، که شامل بیش از سی جلد کتاب و پنجاه مقاله است، در زمینه‌های فلسفه، فلسفه دین، کلام، علوم و معارف قرآنی، اندیشه سیاسی، شعر و ادبیات، فقه، اصول و فلسفه اصول منتشر شده‌اند.
از جمله فعالیت‌های ایشان، تاسیس و مدیریت مراکز علمی و پژوهشی برجسته است. ایشان مؤسس و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و حوزه علمیه امام رضا (علیه‌السّلام) در تهران هستند.
آیت‌الله رشاد، برای ارائه مقاله و سخنرانی در کنفرانس‌ها و مجامع علمی و فلسفی، به کشورهای مختلفی از جمله
آلمان،
آمریکا،
اتریش،
اسپانیا،
الجزایر،
امارات،
انگلستان،
ایتالیا،
بوسنی،
پاکستان،
ترکیه،
تونس،
روسیه، سریلانکا، سوئیس،
سودان،
سوریه،
عراق،
عربستان،
فرانسه،
قبرس،
لبنان،
واتیکان،
هند و
یونان سفر کرده‌اند.
از جمله آثار ایشان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• الهیات فلسفی: (دروس الهیات بالمعنی الاخص منظومه حکیم سبزواری) (منتشر نشده).
• تقریرات بخشی از دروس فقه جهاد آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای؛ (منتشر نشده).
• تقریرات دروس اصول فقه (مبحث الفاظ) آیت‌الله وحید خراسانی؛ (منتشر نشده).
• تقریرات دروس فقه (صلوة، ولایت فقیه، بخشی از مکاسب محرمه، ربا، خمس) آیت‌الله مجتبی تهرانی؛ (منتشر نشده).
• تقریرات دروس فقه آیت‌الله حسینعلی منتظری؛ (منتشر نشده).
• تقریرات دوره کامل دروس اصول فقه آیت‌الله مجتبی تهرانی؛ (منتشر نشده).
• تلویحات (سروده‌های استاد درباره امام خمینی)؛ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ ۱۳۸۸ ش.
• تماشای جمال (دیوان اشعار استاد)؛ مؤسسه انتشاراتی اطلاعات؛ چاپ اول: ۱۳۷۲/ چاپ سوم ۱۳۸۶.
• حریت و مدارات (اندیشه سیاسی)؛ مؤسسه امیرکبیر؛ چاپ اول: بهار ۱۳۸۶/ چاپ دوم ۱۳۹۰.
• حوزه؛ سه نگاه (مجموعه سخنرانی‌ها و گفت‌وگوها/ منتشر نشده).
• خشونت و مدارا؛ کانون‌اندیشه جوان؛ چاپ اول: پاییز ۱۳۷۹/ چاپ دوم ۱۳۸۷.
• دانشنامه امام علی (علیه‌السلام) (سیزده جلد)؛ سرپرستی و ویراستاری علمی؛ پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی؛ چاپ اول: ۱۳۸۰ ش/ ۲۰۰۱ م. چاپ چهارم: ۱۳۸۷ ش/ ۲۰۰۸ م.
• دانشنامه فرهنگ فاطمی (سلام‌الله‌علیها)؛ سرپرستی و ویراستاری علمی؛ پژوهشگاه (در شرف چاپ).
• دانشنامه قرآن‌شناسی؛ سرپرستی و ویراستاری علمی؛ (در دست تالیف).
• دروس فلسفه اصول؛ پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی؛ (در شرف چاپ).
• دموکراسی قدسی: (اندیشه و فلسفه سیاسی)؛ پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی؛ چاپ اول: بهار ۱۳۷۹/ چاپ دوم ۱۳۸۲.
• دین‌پژوهی معاصر (ارزیابی گفتمان‌های دینی سه‌گانه ایران)؛ پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی؛ چاپ اول: ۱۳۸۳ ش/ چاپ سوم ۱۳۸۸.
• دیوان امام خمینی (نسخه اول)؛ سرپرستی تدوین و تهیه ملحقات؛ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه)؛ چاپ اول: خرداد ۱۳۷۲/ چاپ‌های مکرر.
• دیوان امام خمینی (نسخه دوم)؛ مقدمه، اضافات و تعلیقات؛ مؤسسه چاپ و نشر عروج؛ بهار ۱۳۷۷ ش/ ۱۹۹۸ م.
• ساقه‌های سبز قنوت (شعر نماز و نیایش)؛ مؤسسه اطلاعات؛ چاپ اول: ۱۳۷۴ ش/ ۱۹۹۵ م.
• سنن حاکم بر تاریخ از منظر قرآن؛ تهران؛ چاپ اول: ۱۳۶۵ ش/ ۱۹۸۶ م.
• سوگندنامه ۱؛ سرپرستی گزینش و تدوین؛ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه)؛ چاپ اول: بهار ۱۳۶۹ ش/ ۱۹۹۰ م.
• شریعه خرد (تدوین با همکاری دیگران)؛ پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی؛ چاپ اول، تابستان ۱۳۷۶ ش/ ۱۹۹۷ م.
• شور اشراق (مجموعه مقالات در زمینه شعر و ادب)؛ حوزه هنری؛ چاپ اول: ۱۳۷۶ ش/ ۱۹۹۷ م.
• شهود و شیدایی: (تاملاتی در باب هنر)؛ مؤسسه اطلاعات؛ چاپ اول: ۱۳۷۵ ش/ ۱۹۹۶ م.
• علم‌النفس، جلد هشتم اسفار صدرالمتالهین محمد شیرازی؛ تحقیق، تصحیح انتقادی و مقدمه؛ بنیاد حکمت اسلامی صدرا؛ چاپ اول: ۱۳۸۲ ش/ ۲۰۰۳ م.
• فلسفه اصول (ج۱)؛ تصنیف؛ پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی؛ (در شرف چاپ).
• فلسفه دین؛ پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی؛ چاپ اول: ۱۳۸۳ ش/ ۲۰۰۴ م/ چاپ دوم ۸۵.
• گزیده اشعار؛ نیستان؛ چاپ اول: ۱۳۷۹ ش/ ۱۹۹۸ م.
• گزیده غزل‌های حکیم فیاض لاهیجی؛ گزینش، تصحیح و مقدمه؛ مؤسسه امیرکبیر؛ چاپ اول: تابستان ۱۳۷۲ ش/ ۱۹۹۳ م.
• مباحثه با جان هیک؛ سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۱.
• معراج سبز: (چهل حدیث نماز)؛ گزینش و ترجمه؛ چاپ و نشر ستاد اقامه نماز؛ تابستان ۱۳۷۲ ش/ ۱۹۹۳ م و چاپ مکرر.
• معنا منهای معنا؛ پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی؛ چاپ اول: بهار ۱۳۸۸ ش/ ۲۰۰۹ م.
• منطق فهم دین: دیباچه‌واره‌ای بر روش‌شناسی اکتشاف گزاره‌ها و آموزه‌های دینی؛ تصنیف؛ پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی؛ چاپ اول ۱۳۸۹.
• میخانه عشق (شرح غزل عرفانی «چشم بیمار» امام خمینی)؛ تالیف؛ سازمان تبلیغات اسلامی؛ چاپ اول: ۱۳۶۸ ش/ ۱۹۹۰ م.
• نظریه ابتنا؛ تالیف؛ هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی؛ چاپ اول ۱۳۸۹.
فهرست اجمالی برخی از مقالات ایشان عبارت است از:
• آزادی اهانت!؛ زمانه؛
• آزادی؛ فصلنامه الهیات/ دانشگاه آزاد؛
• اجتهادگرائی و قرائت پذیرانگاری دین؛ بینش سبز؛
• اجتهادگرایی و قرائت‌پذیرانگاری؛ قبسات؛
• احیای دین و اصلاح دینداری؛ قبسات؛
• اهداف و قواعد گفت و گوی دینی و تمدنی؛ ماهنامه‌ی ارتباط فرهنگی؛
• بررسی انتقادی مبادی‌پژوهی اصولیون؛ کتاب نقد؛
• پلورالیزم دین و چالش معیار؛ مجله الوحده؛
• تاثیر تصویر اسلامی انسان بر سامانه حیات سیاسی؛ نشریه گفتگو؛
• حجب‌النور؛ کتاب نقد؛
• دانشنامه امام علی و آرمانها؛ قبسات؛
• درآمدی تاسیسی بر فلسفه اصول فقه؛ فصلنامه ذهن؛
• درباره‌ی بنیاد نخبگان؛ نشریه گفتگو؛
• دیباچه‌ای بر منطق فهم دین؛ قبسات؛
• دین و دموکراسی؛ قبسات؛
• روش تفسیری ملاصدرا به روش عقلی و سپس تاویلی نزدیک است؛
• سنت‌پژوهی؛ فقه و حقوق؛
• سیطره مجاز؛ کتاب نقد؛
• سیطره‌ی مجاز در ساحت هویت تاریخی؛ فصلنام راهبرد فرهنگ؛
• ضرورت تاسیس فلسفه دین منطق کشف دین و فلسفه‌ی معرفت دینی؛ قبسات؛
• فرجام قدسی تاریخ؛ دیالوگ؛
• فرجام قدسی تاریخ؛ قبسات؛
• فرهنگ‌پژوهی مقدم بر مهندسی فرهنگی؛ نشریه مهندسی فرهنگی؛
• فطرت به مثابه دال دینی؛ قبسات؛
• فقه و چالشها کاستی‌ها و بایستگی‌های آن؛ کتاب نقد؛
• فلسفه مضاف؛ قبسات؛
• فلسفه نو صدرائی؛ الفارابی؛
• فلسفه معرفت دینی؛ فصلنامه‌ی ذهن؛
• فلسف فرج؛ کتاب نقد؛
• قرائت پذیری؛ معرفت؛
• گستره‌ی کارکرد و کاربرد عقل در تفهم و تحقق دین؛ فقه و حقوق؛
• گستر کارکرد و کاربرد عقل در تفهم و تحقق دین؛ الحکمه؛
• گفتمان متجدد دست‌آوردها آسیبها و چالشها؛ زمانه؛
• مباحثه با جان هیک؛ قبسات؛
• مبادی دخیل در تکون و تطور معرفت دینی؛ فصلنامه‌ی قبسات؛
• مرز بین پرسش و شبهه؛ پرسمان؛
• معنا منهای معنا؛ کتاب نقد؛
• معیار علم دینی؛ ذهن؛
• منزلت و موانع عدالت؛ الهدی؛
• منزلت و موانع عدالت؛ دیالوگ؛
• موانع نقد و نوآوری در حوز دین پژوهی؛ کتاب نقد؛
• موانع نواندیشی در دین‌پژوهی؛ مشکوة؛
• موانع نواندیشی دینی؛ قبسات؛
• موانع نواندیشی و نظریه‌پردازی؛ نشریه مردم‌سالاری؛
• موانع و مشکلات همزیستی فرهنگی؛ دیالوگ؛
• مولانا و تکثرگرایی دینی؛ فصلنامه حکمت و فلسفه؛
• نظریه ابتناء؛ فصلنامه‌ی قبسات؛
• نظریه‌ی ابتنای تکون معرفت دینی بر «تاثیر ـ تعامل» مبادی خمسه (تئوری اکتشاف دیالکتیک ـ دینامیکال دین)؛ قبسات؛
• نقد نظریه استاد معرفت در باب بطن و تاویل قرآن؛ کتاب نقد؛
• نقش و سهم فکر و فرهنگ دینی در توسعه؛ نمایه پژوهش.
برخی از آثار ایشان به زبان‌های دیگر ترجمه شده‌اند که فهرست اجمالی آن عبارت است از:
• کتاب فلسفه دین، به زبان عربی؛
• کتاب دموکراسی قدسی به زبان عربی؛
• کتاب فلسفه دین به زبان انگلیسی؛
• کتاب دموکراسی قدسی به زبان انگلیسی؛
• کتاب فلسفه دین به زبان مالایا؛
• کتاب خشونت و مدارا به زبان فرانسه؛
• کتاب دموکراسی قدسی به زبان اسپانیایی؛
• کتاب فلسفه دین به زبان ترکی آذربایجانی؛
• کتاب نقد پلورالیزم دینی جان‌هیک به زبان انگلیسی؛
• مقاله ضرورت تامین فلسفه دین، منطق اکتشاف دین و… به زبان انگلیسی؛
• مقاله گستره کارکرد و کاربرد عقل در تفهم و تحقق دین به زبان انگلیسی؛
• مقاله معنا منهای معنا به زبان انگلیسی؛
• مقاله فلسفه معرفت دینی به زبان انگلیسی؛
• مقاله آیا مولانا جلال‌الدین بلخی یک پلورالیست دینی است؟ به زبان انگلیسی؛
• مقاله دین و دموکراسی به زبان عربی؛
• مقاله سنت پژوهی به زبان عربی؛
• مقاله گستره کارکرد و کاربرد عقل در تفهم و تحقق دین به زبان عربی؛
• مقاله مبانی مدارا به زبان عربی؛
• مقاله فلسفه اصول به زبان عربی؛
• مقاله نظریه ابتناء به زبان عربی.
آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، در زمینه‌های مختلفی به اظهار نظر پرداخته است. شاید بتوان گفت مهم‌ترین نظریه ایشان، نظریه‌ای در حوزه
فلسفه دین بنام
نظریه ابتناء است.
نظریه ابتناء: نظریه‌ای است برای تبیین فرایند و سازکار تکون و تطور معرفت دینی (و نیز مبناسازی برای طراحی «منطق فهم دین» جدید و جامع). خلاصه این نظریه عبارت است از: «معرفت دینی، برآیندِ تاثیر ـ تعامِل متناوب ـ متداوم مبادی خمسه دین، به‌صورت پیام الاهی». نظریه ابتناء بر چهار اصل به شرح زیر مبتنی است:
اصل نخست: فرایند‌مندی تکون معرفت دینی و برایندوارگی معرفت دینی؛
اصل دوم: دو گونگی (روا و ناروا بودن) سازکارهای دخیل در فرایند تکون معرفت دینی، و بالتَبَع امکان سرگی و ناسرگی معرفت دینی؛
اصل سوم: پیام‌وراگی دین و اشتمال آن بر مبادی خمسه دخیل در فهم پیام؛
اصل چهارم: بر ساختگی کشف و کاربرد صائب و جامع دین، بر کشف و کاربرد صائب و جامع مبادی خمسه و پیشگیری از دخالت عوامل ناروا و انحراف‌گر.
علی اکبر رشاد از ابتدای نهضت اسلامی به رهبری
امام خمینی به فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی علیه رژیم پهلوی پرداخت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در عرصه‌های مختلف به خدمت‌رسانی به مردم و نظام اسلامی مشغول بوده است. از جمله فعالیت‌های سیاسی ایشان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• سخنرانی در مراسم بزرگداشت سید مصطفی خمینی و تجلیل علنی از امام خمینی؛
• توسعه سخنرانی‌های اعتراضی در مساجد تهران و شهرستان‌ها و درگیری با ماموران رژیم پهلوی؛
• همکاری با سازمان فجر اسلام و جامعه روحانیت مبارز تهران؛
• فرماندهی تصرف پادگان قلعه مرغی تهران؛
• مشارکت در تاسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛
• راه‌اندازی دفتر پشتیبانی جبهه‌ها و حضور فعال در جبهه‌های جنگ تحمیلی؛
• سخنرانی قبل از خطبه‌های نماز جمعه تهران در حمایت از رهبری آیت‌الله خامنه‌ای؛
• تحریم کنفرانس دانشگاه جرج تاون آمریکا در اعتراض به رفتار موهن ماموران فرودگاه جان اف کندی.
• رئیس پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی؛
• عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی؛
• عضو شورای عالی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی؛
• عضو کمیسیون علوم انسانی شورای پژوهش‌های علمی کشور؛
• عضو هیئت امنای بنیاد دائرةالمعارف اسلامی؛
• عضو هیئت امنای بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی؛
• عضو هیئت امنای مجمع جهانی اهل بیت (علیهم‌السّلام)؛
• عضو هیئت امنای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی؛
• عضو هیئت امنای دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام)؛
• عضو هیئت امنای دانشگاه بین‌المللی اهل بیت (علیهم‌السّلام)؛
• عضو هیئت امنای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛
• عضو هیئت امنای مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی؛
• عضو هیئت امنای بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی؛
• عضو هیئت امنای بنیاد دائرةالمعارف اسلامی؛
• عضو هیئت امنای بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی؛
• عضو هیئت امنای مجمع جهانی اهل بیت (علیهم‌السّلام)؛
• عضو هیئت مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی؛
• عضو شورای عالی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛
• عضو هیئت نظارت بر چاپ و نشر آثار حضرت امام خمینی؛
• عضو شورای سیاستگذاری کنگره بین‌المللی امام خمینی و فرهنگ عاشورا؛
• عضو شورای سیاستگذاری کنگره بین‌المللی امام خمینی و احیای تفکر دینی؛
• عضو شورای سیاستگذاری کنگره بین‌المللی امام خمینی و قلمرو دین؛
• عضو شورای سیاستگذاری کنگره بین‌المللی امام خمینی و حکومت اسلامی؛
• عضو شورای سیاستگذاری کنگره بین‌المللی امام خمینی و‌اندیشه‌های اقتصادی؛
• عضو شورای سیاستگذاری کنگره بین‌المللی امام خمینی و بیداری اسلامی؛
• عضو شورای سیاستگذاری کنگره بین‌المللی امام خمینی و دفاع مقدس؛
• عضو شورای سیاستگذاری کنگره بین‌المللی امام خمینی و جوانان؛
• مؤسس حوزه علمیه امام رضا (علیه‌السلام) تهران (مشتمل بر سه مدرسه) در سال ۱۳۶۳ شمسی؛
• مؤسس پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی در سال ۱۳۷۳، حسب الامر رهبر معظم انقلاب اسلامی؛
• عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی از ۱۳۸۲ به حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی؛
• عضو شورای عالی الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت، از ۱۳۹۰ به حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی؛
• تولیت حوزه علمیه امام رضا (علیه‌السلام)، از ۱۳۹۰ به حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی؛
• ریاست انجمن علمی اصول فقه حوزه‌های علمیه کشور (دوره اول)؛
• ریاست هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی کشور، از سال ۱۳۸۵ - ادامه دارد؛
• مؤسس مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (علیه‌السلام) (رشته‌های تخصصی) در سال ۱۳۸۸ - ادامه دارد؛
• ریاست شورای حوزه‌های علمیه استان تهران، از ۱۳۹۰ - ادامه دارد؛
• ریاست شورای حوزوی الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت؛
• مؤسس رشته دانشگاهی منطق فهم دین؛
• قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی کشور/ ۱۳۶۰-۱۳۷۳؛
• عضو مجمع عمومی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی/ ۱۳۸۶ - ادامه دارد؛
• شورای سیاستگذاری گفت‌وگوی ادیان/ ۱۳۸۵ - ادامه دارد؛
• ریاست شورای حوزوی الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت./ ۱۳۹۰ - ادامه دارد؛
• عضو هیئت تحریریه مجله علمی - پژوهشی قبسات؛
• عضو هیئت تحریریه مجله علمی - پژوهشی کتاب نقد؛
• عضو هیئت تحریریه مجله علمی - پژوهشی ذهن؛
• عضو هیئت تحریریه مجله علمی - پژوهشی اقتصاد اسلامی؛
• عضو هیئت تحریریه مجله علمی - پژوهشی حقوق اسلامی؛
آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، طی بیست سال گذشته، به دلیل فعالیت‌های علمی و فرهنگی خود، موفق به کسب افتخارات و جوایز متعددی شده‌اند. این جوایز شامل موارد زیر است:
• جوایز احراز شده از جشنواره فارابی: ۶ مورد؛
• جوایز احراز شده از کتاب سال حوزه: ۸ مورد؛
• جوایز احراز شده به عنوان دستگاه برتر: ۲۲ مورد؛
• جوایز احراز شده توسط تحقیقات (آثار و …): ۲۳ مورد؛
• جوایز احراز شده به عنوان محقق برتر: ۹ مورد.
همچنین، بیشترین افتخارات ثبت شده، مربوط به سال ۱۳۹۴ با ۷ مورد بوده است. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین جوایز و افتخارات کسب شده توسط ایشان و پژوهشگاه اشاره می‌شود:
• تجلیل در آیین تکریم از خادمان
قرآن کریم.
• اثر شایسته تقدیر بیست و چهارمین همایش کتاب سال حوزه: «دانشنامه علوم قرآن/ زیر نظر آیت‌الله علی‌اکبر رشاد».
• کاندیدای دریافت شصتمین جایزه بنیاد البرز در بخش نخبگان و دانشمندان.
• انتخاب به عنوان ۵۰۰ مسلمان تاثیرگذار جهان در سال ۲۰۲۰.
• دانشنامه امام علی (علیه‌السّلام) اثر شایسته تقدیر کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امام علی (علیه‌السّلام).
• عنوان نظریه پرداز برتر جهان اسلام از چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی.
• مرکز پژوهشی برتر حوزوی در بیست و یکمین دوره جایزه کتاب سال حوزه: پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی.
• لوح تقدیر همایش ملی حکیم طهران؛ نکوداشت مقام علمی آقا علی مدرس زنوزی: علی اکبر رشاد.
• مرکز پژوهشی برتر حوزوی در بیستمین همایش کتاب سال حوزه: پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی.
• دستگاه برگزیده توسعه دهنده گفتمان انقلاب اسلامی: پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی.
• لوح تقدیر آیین ملی چهل سالگی انقلاب اسلامی/ سازمان بسیج اساتید و دانشگاه‌ها: پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی.
• مقاله تعریف فلسفه‌های مضاف/ شایسته تقدیر نخستین دوره جشنواره مقالات علمی حوزوی کشور: علی اکبر رشاد.
• لوح تقدیر از سوی معاونت پژوهش مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه جهت حضور در چهارمین نمایشگاه پژوهش دستاوردهای علمی و پژوهشی: پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی.
لوح تقدیر از کنگره بین‌المللی قرآن و علوم انسانی: پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی.
• جایزه ویژه پژوهش در عرصه امام علی (علیه‌السّلام) در چهارمین جشنواره بین المللی امام علی پژوهان: دانشنامه امام علی (علیه‌السّلام)/ علی اکبر رشاد.
• محقق برگزیده در عرصه علوم انسانی دومین دوره کتاب سال هیات علمی دانشگاه‌های سراسر کشور؛ «نشان دهخدا: » علی اکبر رشاد.
• چهره فعال برگزیده در عرصه بین الملل سومین همایش حوزه علمیه: علی اکبر رشاد.
• جایزه برتر پژوهش در عرصه امام علی (دانشنامه امام علی (علیه‌السّلام) ) در سومین دوره جایزه هنری غدیر: علی اکبر رشاد.
• کتاب «منطق فهم دین/ رتبه سوم نخستین جشنواره علمی پژوهشی علامه طباطبایی: » علی اکبر رشاد.
• برگزیده هفدهمین همایش کتاب سال حوزه: دانشنامه فاطمی (سلام‌الله‌علیها)/ علی اکبر رشاد.
• دریافت رتبه علمی پژوهشی از معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه: مدیر مسئول فصلنامه ذهن/ علی اکبر رشاد.
• کسب رتبه برتر مجلات حوزوی در ارزیابی معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه: مدیر مسئول فصلنامه فقه و حقوق اسلامی/ علی اکبر رشاد.
• لوح تقدیر نخستین همایش ملی پیشرفت از منظر قرآن و حدیث: علی اکبر رشاد.
• لوح تقدیر همایش بزرگ حوزه و عرصه بین‌الملل: علی اکبر رشاد.
• دستگاه برگزیده در عرصه پژوهش و نشر آثار از سوی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه: پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی.
• تنها قطب علمی برتر کشور در سال ۹۳ از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری: قطب علمی فلسفه دین اسلامی/ علی اکبر رشاد.
• تقدیر از نظریه ابتناء برساختگی تکون و تطور معرفت دینی بر تاثیر تعامل مبادی خمسه در همایش کرسی‌های نظریه پردازی، نقد و مناظره: علی اکبر رشاد.
• گواهی درجه یک کرسی موفق/ نظریه ابتناء: علی اکبر رشاد.
• نشریه برگزیده در رده پژوهش تخصصی: مدیر مسئول فصلنامه علمی پژوهشی قبسات/ علی اکبر رشاد.
• احراز گواهی ضریب تاثیر IF و کسب رتبه دوم: مدیر مسئول فصلنامه علمی پژوهشی قبسات/ علی اکبر رشاد.
• احراز گواهی ضریب تاثیر IF و کسب رتبه دوم: مدیر مسئول فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی/ علی اکبر رشاد.
• نشریه برگزیده در رده پژوهش عمومی: مدیر مسئول فصلنامه انتقادی نظری کتاب نقد/ علی اکبر رشاد.
• لوح تقدیر دومین همایش ملی و اولین جشنواره ارتقای کیفیت آثار، محصولات و فعالیت‌های فرهنگی: پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی.
• لوح تقدیر همایش فلسفه حقوق زن در اسلام: پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی.
• شایسته تقدیر در نخستین دوره معرفی نهادهای پژوهشی فرهنگی غیردولتی به مناسبت ششمین دوره هفته پژوهش: پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی.
• برترین موسسه پژوهشی کشور از ششمین دوره جشنواره بین‌المللی فارابی: پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی.
• نشریه برتر در گزارش سالانه نشریات علمی حوزه توسط معاونت پژوهشی حوزه: مدیر مسئول فصلنامه علمی پژوهشی قبسات/ علی اکبر رشاد.
• نشریه برتر در گزارش سالانه نشریات علمی حوزه توسط معاونت پژوهشی حوزه: مدیر مسئول فصلنامه علمی پژوهشی فقه و حقوق/ علی اکبر رشاد.
•
پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله علی‌اکبر رشاد.
