عبدالواحد بن محمد جوزجانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عبدالواحد بن محمد جوزجانی (م
۴۳۸ هـ.ق) فقیه و حکیم قرن پنجم هجری بود.
او در جرجان با
ابن‌سینا آشنا شد و شاگرد و خدمت‌گذار خاص او بود.
برخی وی را از بزرگ‌ترین حکما و فلاسفه اسلام و از فضلای شاگردان ابن‌سینا دانسته‌اند.
او به علوم دینی،
فلسفه و
موسیقی آشنا بود.
رساله‌المختصر الاوسط در
منطق را نزد ابن‌سینا املا کرد.
با ابن‌سینا در
همدان و
اصفهان همراه بود و در رصد و ساخت أدوات علمی شرکت داشت.
آثارش شامل
شرح رساله حی بن یقظان،
شرح کتاب الحیوان،
خلاصه ترکیب الافلاک و دیگر متون است.
در سال ۴۳۸ (هجری قمری) در همدان درگذشت.
ابوعبید عبدالواحد بن محمد جوزجانی ابتدا به تحصیل
فقه و علوم دینی پرداخت.
او چون دوستدار علوم فلسفی بود و آوازه ابوعلی سینا به گوش او رسیده بود، دیار خود جوزجان را ترک کرده و در جرجان به ابن‌سینا پیوست.
وی در مجالس درس بوعلی بیش‌تر شبیه مرید بود تا شبیه یک شاگرد.
برخلاف توصیفی که بیهقی در تاریخ حکماء الاسلام از وی داشت برخی متأخرین او را از اکابر حکمای اسلام و بزرگان فلاسفه و از فضلای شاگردان بوعلی دانسته و گفته‌اند او بین حکما در تمامی فنون حکمت، به خوبی تحقیق، شهرت داشت.
وی با مبانی موسیقی دوران اسلامی ایران آشنا بود.
هنگامی که ابن‌سینا از همدان به اصفهان رفت، ابوعبید نیز با او همراه شد و چون ابن‌سینا به فرمان علاءالدوله خواست به رصد کواکب و تنظیم زیج جدیدی بپردازد، ابوعبید را مأمور تهیه ابزار و آلات و استخدام صنعت‌گران کرد.
او فردی فقیه و حکیم بود.
ابوعبید از شاگردان خاص ابوعلی سینا
و از ملازمان و خدمت‌گذاران او بود
و بین شاگردان بوعلی، کم‌تر از دیگران از ابن‌سینا بهره برد.
المجسطی را نزد ابن‌سینا خواند.
نیز بوعلی رساله المختصر الاوسط در منطق را در جرجان بر وی املا کرد.
جوزجانی آثارش به شرح ذیل است:
• شرح رساله حی بن یقظان بوعلی؛
• کتاب الحیوان؛
• خلاص ترکیب الافلاک؛
• رساله‌ای در هندسه؛
• شرح حال بوعلی سینا؛
• شرح قصیده عینیه ابن‌سینا؛
• مقدمه بر کتاب شفای ابن‌سینا.
عبدالواحد سرانجام در سال ۴۳۸ (هجری قمری) در همدان درگذشت.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «عبدالواحد بن حسین بغدادی»، ج۳، ص۲۱۸-۲۱۹.
