عبدالعزیز شطرنجی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عبدالعزیز شطرنجی، یکی از نوحهسرایان در مصیبت شهادت
امام حسین (علیهالسّلام) و دیگر
شهدای کربلا در قرن چهارم هجری بـوده اسـت.
عبدالعزیز شطرنجی، یکی از نوحهسرایان قرن چهارم هجری بـوده اسـت. شواهد تاریخی نشان میدهد که از اواخر قرن سوم تا نیمه اول قرن چهارم هجری، نوحهسرایی و خواندن اشعار رثایی برای امام حسین (علیهالسّلام) رایج بوده است و عدهای به عنوان «نائح» (نوحهسرا) و «منشد» (خواننده اشعار) شناخته میشدند و به ایـن امـر اشتغال داشتند و در آن مهارت پیدا کرده بودند. اینان در حرم حسینی یا در بعضی از مجالس، نوحهسرایی میکردند و اشعاری در سوگ امام حسین (علیهالسّلام) میخواندند.
طبق نقل
یاقوت حموی، در این زمان نوحهسرایی نیز به نام «ابوالقاسم عبدالعزیز شطرنجی» در
بغداد بوده است. حمـوی از شخصی به نام «خـالع» نقل میکند: روزی
ناشئ را دیدم که در بازار سراجان نشسته است. او بـه مـن گـفـت «قصیدهای سرودهام که آن را از من خواستهانـد. مـیخـواهم آن را بـه خـط خود بنویسی تا به مردم بدهم». گفتم: «اکنـون بـه دنبـال کـاری میروم و وقتی بازگشتم آن را مینویسم». به جایی رفتم و در آنجا نشستم کـه خـوابم برد. در
خواب ابوالقاسم عبدالعزیز شطرنجی نوحهسـرا را دیـدم کـه بـه مـن میگفت: «دوست دارم که برخیـزی و قصیدۂ بائیه ناشیء را بنویسی. ما دیشب در مشهد حسینی با آن قصیده نوحهسرایی کردیم».
البته ابوالقاسـم هنگامی که از
زیارت حسین بن علی (علیهالسّلام) بازمیگشت وفات کرده بود. مـن از خواب برخاسته، و نزد ناشیء رفتم و گفتم: قصیده بائیه را بیاور تا بنویسم. گفت: «از کجا دانستی بائیـه اسـت؟ مـن که با کسی درباره آن سخن نگفتـهام». مـن رؤیـای خـود را برایش گفتم. او گریست و گفت: دیگر تردیدی ندارم که زمانش نزدیک شده است. آن گاه من قصیده را نوشتم که بیت اولش این بود:
| رجائی بعیدٌ و الممات قریبُ | | و یُخطئ ظنّی و المنونُ تُصیبُ |
| | |
«دیگر امیدی ندارم که
مرگ نزدیک است. پس از این ظن و گمانهایم بر خطا خواهد بود و مرگ ناگهان درخواهد رسید».
• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۲، ص۳۶۴-۳۷۵.
