صم (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صَمّ (به فتح صاد و تشدید میم) از
واژگان نهج البلاغه به معنای مسدود کردن و بستن است. این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
صَمَم (به فتح صاد و میم) به معنای فقدان حسن شنوائی.
حضرت علی (علیه‌السلام) در توصیف مردگان و
محتضر از این واژه استفاده نموده است.
[ویرایش]
صَمّ به معنای مسدود کردن و بستن آمده است.
«صَمَ زيدٌ القارورةَ: سَدَّها»
صَمَم به معنای فقدان حسن شنوائی آمده است. (بسته شدن شنوائی) آمده است.
[ویرایش]
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در وصف مردگان فرموده است:
«عَمِيَتْ أخْبَارُهُمْ، وَصَمَّتْ دِيَارُهُمْ، وَلكِنَّهُمْ سُقُوا كَأْساً بَدَّلَتْهُمْ بِالنُّطْقِ خَرَساً، وَبِالسَّمْعِ صَمَماً» «خبرهایشان کور و نادیدنی شد، دیارشان «کر» کردید صدائی از ساکنانش شنیده نمی‌شود، آنها کاسه‌ای سرکشیدند که نطق‌شان را به «لالی» و شنوائی‌شان را به «کری» مبدّل کرد.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره آدم محتضر فرموده است:
«فَكَمْ مِنْ مُهِمّ مِنْ جَوَابِهِ عَرَفَهُ فَعَيَّ عَنْ رَدِّهِ، وَدُعَاء مُؤْلِم لِقَلْبِهِ سَمِعَهُ فَتَصَامَّ عنْهُ» «اى بسا جوابی كه دانست ولى از دادن آن عاجز شد و اى بسا كلام درد‌آوری که شنيد ولى خود را به «كرى» زد». «تصامم» یعنی خود را کر نشان دادن.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در ذم یارانش فرموده است:
«وَحَيَّات صُمٍّ» يعنى مارهاى كر، كه راندن و صدا را نمى‌شنوند و خطرناكند. «صم» جمع اصمّ است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در ذم یارانش فرموده است:
«كَلامُكُم يُوهِي الصُّمَّ الصِّلابَ» «سخن‌تان سنگ‌های محکم را سست می‌کند» منظور سنگ‌هاى سخت است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام پند و اندرز فرموده است:
«وَالصُّمُّ الرَّوَاسِخُ» (سنگ‌هاى محكم به هم مى‌خورند.)
[ویرایش]
این ماده هشت بار در «
نهج البلاغه» آمده است. مانند:
«صُمٌّ ذَوُوأَسْمَاع» (
گوش داريد امّا كريد.)
«وَآذَان صُمٍّ» ( گوش‌هاى كر)
[ویرایش]
[ویرایش]
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صم»، ج۲، ص۶۴۷.
