صدّ (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صَدَد و
صَدّ (به فتح صاد و دال) و
صُدُود (به ضم صاد و دال)، از مفردات
نهج البلاغه گاهی به معنای اعراض و گاهی به معنای منع و برگرداندن است که
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره در مقام
موعظه از این واژه استفاده نموده است.
[ویرایش]
«صَدَّ» گاهی به معنای اعراض و گاهی به معنای منع و برگرداندن آمده است.
[ویرایش]
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام موعظه فرموده است: «
اِنَّ اَخْوَفَ مَا اَخَافُ عَلَیْکُمُ اثْنَانِ: اتِّبَاعُ الْهَوَی، وَطُولُ الاَْمَلِ؛ فَاَمَّا اتِّبَاعُ الْهَوَی فَیَصُدُّ عَنِ الْحَقِّ، وَاَمَّا طُولُ الاَْمَلِ فَیُنْسِی الاْخِرَةَ»
(بر شما از همه چیز بیشتر از دو چیز می‌ترسم: پیروی از
هوای نفس و آرزوی دراز، پیروی از هوای نفس از حق مانع می‌شود و آرزوی دراز
آخرت را از یاد می‌برد.)
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در وصف
دنیا فرموده است: «
اَلاَ وَهِیَ... وَالْجَحُودُ الْکَنُودُ، وَالْعَنُودُ الصَّدُودُ، وَالْحَیُودُ الْمَیُودُ»
(بدانید دنیا... بسیار انکار‌کننده و ناسپاس و اعراض‌کننده و بسیار برگردنده و متغیّر است.) صُدُود به ضمّ اوّل نیز به معنای صدّ است.
«صَدُود» به فتح اوّل به معنای بسیار مانع شونده و اعراض کننده است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در وصف
جهنم فرموده است: «
وَشَرَابُهَا صَدِيدٌ»
(و آشاميدنى آن آب جوشان مى‌باشد.)
صدید: چرک.
[ویرایش]
این واژه شش بار در «نهج البلاغه» آمده است. مانند:
«
وَعِنْدَ صُدُودِهِ عَلَى اللَّطَفِ»
(و دوريش، لطف و نزديكى)
[ویرایش]
[ویرایش]
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صدد»، ج۲، ص۶۳۰.
