سوره تکویر، هشتاد و یکمین سوره قرآن کریم در ترتیب مصحف. این سوره، بنا به اجماع مفسران، از نخستین سوره های مکی است. در ترتیب نزولمشهور، هفتمین سوره و در برخی دیگر از ترتیب نزولها، ششمین یا هشتمین سوره است.
مضمون اصلی سوره تکویر (به معنای درهم پیچیدن)، نشانه‌های قیامت و رویدادهای پیش از رستاخیز، ویژگیهای فرشته وحی (جبرئیل) و دیدار پیامبر اکرم با او، و تشریح حقیقت وحی و قرآن کریم است. این مضامین بظاهر مختلف، چنان به هم پیوسته‌اند که گویی تمامی آیهات سوره یکجا یا در دو نوبت پیاپی نازل شده‌اند.
[۱۲]محمد عزة دروزه،التفسیرالحدیثالسور مرتبة حسب النزول ج۱، ص۱۲۵.
سوره تکویر، آهنگین و موزون است و ضرباهنگی کوبنده دارد.
بخش دوم شامل سه سوگند (به ستارگان و شب و صبح ) و جواب سوگند است که در آن به اصالتقرآن و مصونیتطریقوحی و نازل شدن قرآن از جانب خداوند به واسطه پیام آور وحی (رسول کریم) اشاره گردیده و به دنبال آن قرآن را «ذکر» برای همه انسانها معرفی کرده است.
آیه پایانی سوره (و ماتشاؤن الا ان یشاء الله رب العالمین ) و آیه سی ام سوره دهر که مشابه با این آیه است، بحثهای کلامی در پی داشته و محل نزاع و گفتگوی برخی فرقه ها نظیر جبریه و قدریه و اختلاف مفسران بوده‌اند.
تعبیر «رب العالمین » در پایان سوره، بر یقینی و قطعی بودن تغییرات و تحولات شگرف جهان هستی، که در نیمه نخست سوره ذکر شده بود، تأکید و آن را توجیه می کند و به این ترتیب، آغاز و انجام سوره تکویر به بهترین و زیباترین وجه با یکدیگر ارتباط می یابند.
[۲۶]ابراهیم بن عمر بقاعی، نظم الدرر فی تناسب الایات و السور ج۲۱، ص۲۹۶ـ۲۹۷.
[۲۷]محمد بن بهادر زرکشی، البرهان فی علوم القرآن ج۱، ص۱۸۰.
[۲۸]عبدالرحمان بن ابی بکر سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن ج۳، ص۳۶۲.
،با این تفاوت که ظاهرا در سوره های واقعه و تکویر و انفطار و انشقاق و زلزال این مطلب آشکارتر است و در سوره های منافقون و نصر با اندکی تأمل آشکار می گردد.
تناسب سوره تکویر با سوره انفطار (سوره ۸۲)، از نظر قالب و محتوا و هماهنگی صدر و ذیل و مضامین، مشهود و آشکار است و محققان نیز عبارات و تعبیرات متشابه و متقارب این دو سوره را با یکدیگر مقایسه کرده اند و موارد اختلاف آنها را توضیح داده‌اند
سوره انشقاق (سوره ۸۴) نیز از جهت آغاز و انجام، همانند دو سوره تکویر و انفطار است ؛ چنانکه در حدیث نبوی آمده است : «هر که دوست دارد صحنه‌های قیامت را با چشم سر مشاهده کند، سه سوره تکویر، انفطار و انشقاق را تلاوت کند».
[۳۰]ابراهیم بن عمر بقاعی، نظم الدرر فی تناسب الایات و السور ج۲۱، ص۲۷۵.
[۳۱]ابراهیم بن عمر بقاعی، نظم الدرر فی تناسب الایات و السور ج۲۱، ص۲۹۷.
همچنین، سوره های تکویر و انفطار و انشقاق، توضیح و تفصیل سوره های نبأ و نازعات و عبس (سوره های ۷۸، ۷۹، ۸۰) را برعهده دارند؛ چنانکه در ذیل سوره‌های نبأ و نازعات و عبس از وقوع قیامت با نامهای «یوم الفصل »، «الطامة الکبری '» و «الصاخة » سخن به میان آمده است. در سوره‌های تکویر و انفطار و انشقاق نشانه‌ها و علائم وقوع رستاخیز و نخستین صحنه‌های قیامتبتفصیل بیان شده است.
۱. ↑ ابن عطیه، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز ج۱۶، ص۲۳۷. ۲. ↑ مقدمتان فی علوم القرآن ص۸. ۳. ↑ مقدمتان فی علوم القرآن ص۱۱. ۴. ↑ مقدمتان فی علوم القرآن ص۱۴. ۵. ↑ طباطبائی،المیزان ج۲۰، ص۲۱۳. ۶. ↑ محمود رامیار، تاریخ قرآن ص۶۷۸. ۷. ↑ محمود رامیار، تاریخ قرآن ص۶۸۶. ۸. ↑ مقدمتان فی علوم القرآن ص۱۴. ۹. ↑ محمد بن یعقوب فیروزآبادی، بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز ج۱، ص۵۰۳. ۱۰. ↑ محمود بن عبدالله آلوسی، روح المعانی ج۳۰، ص۴۹. ۱۱. ↑ ابن عاشور (محمد طاهر بن محمد)، تفسیر التحریر و التنویر ج۳۰، ص۱۳۹. ۱۲. ↑ محمد عزة دروزه،التفسیرالحدیثالسور مرتبة حسب النزول ج۱، ص۱۲۵. ۱۳. ↑ طوسی، ج۱۰، ص۲۸۰. ۱۴. ↑ سید قطب، فی ظلال القرآن ج۸، ص۴۷۶. ۱۵. ↑ سید قطب، فی ظلال القرآن ج۸،ص۴۸۱. ۱۶. ↑ محمد عزة دروزه، التفسیرالحدیث السور مرتبة حسب النزول ج۱، ص۱۲۵. ۱۷. ↑ احمد مصطفی مراغی، تفسیرالمراغی ج۳۰، ص۶۲. ۱۸. ↑ محمد حسین طباطبائی، تفسیر المیزان ج۲۰، ص۲۱۶. ۱۹. ↑ طوسی، ج۱۰، ص۲۸۸. ۲۰. ↑ محمد بن عمر فخررازی، التفسیر الکبیر ج۳۰، ص۲۶۲. ۲۱. ↑ محمد بن عمر فخررازی، التفسیر الکبیر ج۳۱، ص۷۵. ۲۲. ↑ ابن عاشور (محمد طاهر بن محمد)، تفسیر التحریر و التنویر ج۲۹، ص۴۱۴ـ۴۱۵. ۲۳. ↑ ابن عاشور (محمد طاهر بن محمد)، تفسیر التحریر و التنویر ج۳۰، ص۱۶۸. ۲۴. ↑ علی بن احمد واحد نیشابوری، اسباب النزول ص۳۲۵. ۲۵. ↑ عبدالرحمان بن ابی بکر سیوطی ، لباب النقول فی اسباب النزول، ص۳۲۵. ۲۶. ↑ ابراهیم بن عمر بقاعی، نظم الدرر فی تناسب الایات و السور ج۲۱، ص۲۹۶ـ۲۹۷. ۲۷. ↑ محمد بن بهادر زرکشی، البرهان فی علوم القرآن ج۱، ص۱۸۰. ۲۸. ↑ عبدالرحمان بن ابی بکر سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن ج۳، ص۳۶۲. ۲۹. ↑ محمد بن یعقوب فیروزآبادی، بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز ج۱، ص۵۰۳. ۳۰. ↑ ابراهیم بن عمر بقاعی، نظم الدرر فی تناسب الایات و السور ج۲۱، ص۲۷۵. ۳۱. ↑ ابراهیم بن عمر بقاعی، نظم الدرر فی تناسب الایات و السور ج۲۱، ص۲۹۷. ۳۲. ↑ عبد الرحمان بن ابی بکر سیوطی ، تناسق الدرر فی تناسب السور ص۱۵۶. ۳۳. ↑ محمود بن عبدالله آلوسی، روح المعانی ج۳۰، ص۴۹. ۳۴. ↑ احمد مصطفی مراغی، تفسیرالمراغی ج۳۰، ص۶۳. ۳۵. ↑ عبد الرحمان بن ابی بکر سیوطی ، تناسق الدرر فی تناسب السور ص۱۵۶. ۳۶. ↑ احمد مصطفی مراغی، تفسیرالمراغی ج۳۰، ص۵۲. ۳۷. ↑ وهبه مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج ج۳۰ ص۷۹. ۳۸. ↑ کشف الغطاء، ج۳،ص۴۷۵. ۳۹. ↑ وسائل الشیعة، ج۶، ص۲۵۸. ۴۰. ↑ مصباح المتهجد، ص۱۳۸.
