حسین بن مظفر حمدانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حسین بن مظفر حمدانی (م
۴۹۸ هـ.ق) از فقها، متکلمان و محدثان برجسته امامیه در سده پنجم (هجری قمری) بود.
او از خاندان بنوحمدان و فرزند ابوالفرج مظفر، از شاگردان
شیخ مفید بود.
حمدانی سالها نزد
شیخ طوسی در
بغداد و
نجف شاگردی کرد و در قزوین نیز به تدریس و روایت حدیث پرداخت.
او شاگردانی همچون ابوالقاسم نیشابوری و امیرکابن ابی اللجیم داشت.
از آثار او میتوان به
هتک استار الباطنیه و
نصرة الحق و لؤلؤة التفکر اشاره کرد.
ابوعبداللّه حسین بن مظفر بن علی بن حسین بن علی بن حمدان محییالدین حمدانی قزوینی از متکلمان و فقهای بزرگ و از محدثان موثق امامیه در سده پنجم (هجری قمری) است که اهل و ساکن
قزوین بوده است.
بعضی منابع لقب همدانی را برای او ذکر کردهاند
که بیشک تصحیفی از حمدانی است؛ زیرا منتسب به جد اعلای خود حمدان بوده است.
بنوحمدان از خاندان معروفی هستند که در طول تاریخ بسیاری از امرا، فقها و دانشمندان شیعه از این خاندان برخاستند.
پدرش ابوالفرج مظفر بن علی نیز از بزرگان علمای امامیه و از شاگردان شیخ مفید (م
۴۱۳ هـ.ق) بوده است.
منتجبالدین، ابوالفرج را از سفرای امام زمان (علیهالسلام) دانسته، ولی با توجه به اینکه ابوالفرج در دوران غیبت کبری میزیسته سفارت او درست به نظر نمیآید.
حسین از
ابوعبداللّه حسین بن احمد قادسی بغدادی (م
۴۴۷ هـ.ق) روایت کرده است. در وطنش قزوین نیز به نقل روایت از
ابوطیب طاهر بن عبداللّه طبری (م
۴۵۰ هـ.ق) و
ابومحمد حسن بن علی جوهری بغدادی (م
۴۵۴ هـ.ق) میپرداخت.
منتجبالدین همچنین خبر داده ابو عبداللّه حمدانی سی سال در نجف اشرف از محضر شیخ طوسی نیز استفاده کرده، جمیع آثار و مصنفات شیخ را نزد او خوانده و فرا گرفته است.
این کلام منتجبالدین خالی از اشکال نیست؛ زیرا شیخ طوسی ابتدا ساکن بغداد بود، ولی با بروز فتنه در بغداد، در سال
۴۴۸ (هجری قمری) یا
۴۴۹ (هجری قمری) به نجف اشرف هجرت کرده و تا پایان عمر (
۴۶۰ هـ.ق) تنها حدود دوازده سال در نجف بوده است؛
ولی به هر حال بعید نیست ابوعبداللّه حمدانی سالیان بسیاری در بغداد و نجف از محضر شیخ استفاده کرده باشد.
ابن مظفر شاگردانی داشته که از جمله آنها؛
ابوالقاسم حسن بن علی بن محمد نیشابوری،
استاد
منتجبالدین ابوالبرکات محمد بن اسماعیل مشهدی،
طالب بن علی علوی حسینی ابهری،
عبداللّه بن احمد بن حمزه جعفری زینبی قزوینی و
امیر کابن ابی اللجیم مصدّری عجلی (م
۵۱۴ هـ.ق) نیز در شمار راویان و شاگردان او بودهاند.
حمدانی تالیفاتی داشته که عبارتند از:
• هتک استار الباطنیه در رد بر اسماعیلیه که در آن زمان در قزوین و الموت تبلیغات و فعالیتهای گستردهای داشتهاند؛
• نصرة الحق؛
• لؤلؤة التفکر فی المواعظ و الزواجر.
ابوعبداللّه حمدانی در سال ۴۹۸ (هجری قمری) درگذشت. بزرگان و شعرا در سوگ او مرثیههای بسیار گفتند.
پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «حسین بن مظفر حمدانی»، ج۳، ص۱۳۷-۱۳۸.