امتثال، در لغت به معنای فرمان برداری و اطاعتامر مولا و در اصطلاح اصولی‌ها، به معنای موافقت با تکلیف و حرکت (اقدام عملی) به سوی انجام آن و مطابقت عمل انجام شده با واقع است، چه تکلیف، بعثی (تکلیف به انجام فعل) باشد و چه زجری (تکلیف به ترک فعل) و چه بعث و زجر اکید (واجب و حرام) باشد و چه غیر اکید (مستحب و مکروه). خلاصه این که: امتثال، موافقت کردن با تکلیف، در عمل و انجام متعلق آن در خارج بر وفق دستور مولا است؛ به خلاف انقیاد، که موافقت اعتقادی است.
هر چند به نظر می‌رسد امتثال و اطاعت به یک معنا است، اما می‌توان بین آن دو فرق گذاشت؛ به این بیان که «امتثال» یعنی تحقق فرمان مولا در خارج و جَری (اقدام) عملی بر طبق آن، چه نیتمکلف به انجام آن باشد و چه نباشد. اما «اطاعت» به معنای موافقت با امر مولا در نیت (اعتقاد) و در عمل می‌باشد. ضمن این که «انقیاد» به معنای اطاعت اعتقادی، بدون موافقت عملی، و «تجری» به معنای معصیت اعتقادی و امتثال عملی در خارج است. بنابراین، امتثال در برگیرنده اطاعت و تجری می‌باشد.
امتثال احتمالی، انجام دادن یکی از اطراف علم اجمالی در شبهه وجوبیه مانند انجام نماز ظهر در مثال یاد شده و ترک یکی از آن‌ها در شبهه تحریمیه مانند اجتناب از ظرفی از ظروف در مثال یاد شده می‌باشد. با امکان امتثال علمی، امتثال ظنی و احتمالی کفایت نمی‌کند، اما در کافی بودن امتثال اجمالی با امکان امتثال تفصیلی، اختلاف است.
