• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احمد بن عبدالله طنطرانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: احمد بن عبدالله طنطرانی


ابونصر احمد بن عبداللّه طنطرانی، (م ۴۸۵ ه) عالم و شاعر مشهور عهد خواجه نظام الملک طوسی بود.
ایشان در مدرسه نظامیه بغداد تدریس می‌کرد.
مشهورترین اثر او قصیده طنطرانیه در مدح خواجه نظام الملک است که به خاطر تسلطش بر ادبیات عرب و استفاده از صنایع ادبی، مورد توجه بزرگان و محققان قرار گرفت.
شروح متعددی بر آن قصیده نوشته شده است.
وی متوفی سال ۴۸۵ هجری قمری است.


ابونصر احمد بن عبداللّه الرزاق معین الدین طنطرانی بغدادی، (م ۴۸۵ه) از حیات فردی و اجتماعی او اطلاع چندانی در دست نیست.
او عالم، ادیب و شاعر مشهور عهد خواجه نظام الملک طوسی بود که در مدرسه نظامیه بغداد تدریس می کرد.
[۱] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۶۲.    

به گفته برخی محققان، تألیفات و اشعار بسیاری بدو منسوب است.


ابونصر، عالم، ادیب و شاعر مشهور بود.
[۲] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۶۲.    
همچنین تسلط فوق‌العاده‌ای بر لغت و ادبیات عرب داشت.


احمد بن عبداللّه، تألیفات و اشعار بسیاری به وی منسوب است. مشهورترین آثار او:
• قصیده طنطرانیه؛
[۳] زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۱، ص۱۵۰.    
[۴] حسینی طهرانی، محمدحسین، روح مجرد، ج۱، ص۵۰۲.    
[۵] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۶۲.    

• شرح این قصیده به دست خود اوست.
قصیده مذکور که در مدح وزیر دانشمند، خواجه نظام الملک است، دارای دو قافیه بوده و در آن صنعت ترصیع و تجنیس (یا جِناس) به کار رفته که به اعتراف ادبا در نوع خود بی‌نظیر است.
[۶] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۱۲۴۵.    
[۷] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۶۲.    
البته در جای خود حاکی از تسلط فوق‌العاده شاعر بر لغت و ادبیات عرب است. ازاین رو این قصیده همواره مورد توجه بزرگان بوده و شروحی بر آن نوشته شده است.


طنطرانی قصیده‌اش همواره مورد توجه بزرگان بوده و شرح‌هایی بر آن نوشته شده است. از جمله:
•شرح محمد بن محمد بن احمد تاج‌الدین اسفراینی (م ۶۸۴ ه)
[۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۳۱.    
[۹] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه بزرگ اسلامی، ج۸، ص۳۴۰۲.    

•شرح ابوالعلاء محمد بن احمد بهشتی معروف به فخر خراسان (م ۷۴۹ ه) است که همراه با شرح المعلقات السبع به چاپ رسیده است.
[۱۰] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۶۲.    
[۱۱] بنیاد دائرة المعارف اسلامی، دانشنامه جهان اسلام، ج۱، ص۲۲۷۴.    

•شرح دیگری از محمد بن حاج عرابی با عنوان الفرائد الجمانیه فی شرح القصیدة الصنطرانیه در دست است.
[۱۲] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۱۶۲۹.    



معین الدین در سال ۴۸۵ هجری قمری یا در همین حدود وفات کرد.
[۱۳] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۸۰.    
[۱۴] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۶۲.    

(دیگر منابع:
[۱۵] قمی، عباس، هدیة الاحباب، ص۲۱۶.
[۱۶] قمی، شیخ عباس، الکنی والألقاب، ج۲، ص۴۵۱.    
[۱۷] زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۳، ص۲۳۱.    
[۱۸] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۳۴۰، ۱۳۴۱.    
[۱۹] سامی، شمس الدین، قاموس الاعلام، ص۳۰۱۸.
[۲۰] تفضلی، فضائلی جوان، آذر و مهین، فرهنگ بزرگان، ص۴۱.
[۲۱] انوشه، حسن، فرهنگ زندگى نامه، ص۵۶۱.
[۲۲] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱، ص۲۷۲.    
[۲۳] مصاحب، غلامحسین، دایره المعارف‌ فارسی‌، ج۲، ص۱۶۳۱.
[۲۴] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۱، ص۱۶۴.    
)

۱. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۶۲.    
۲. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۶۲.    
۳. ↑ زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۱، ص۱۵۰.    
۴. ↑ حسینی طهرانی، محمدحسین، روح مجرد، ج۱، ص۵۰۲.    
۵. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۶۲.    
۶. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۱۲۴۵.    
۷. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۶۲.    
۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۳۱.    
۹. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه بزرگ اسلامی، ج۸، ص۳۴۰۲.    
۱۰. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۶۲.    
۱۱. ↑ بنیاد دائرة المعارف اسلامی، دانشنامه جهان اسلام، ج۱، ص۲۲۷۴.    
۱۲. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۲، ص۱۶۲۹.    
۱۳. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۸۰.    
۱۴. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۶۲.    
۱۵. ↑ قمی، عباس، هدیة الاحباب، ص۲۱۶.
۱۶. ↑ قمی، شیخ عباس، الکنی والألقاب، ج۲، ص۴۵۱.    
۱۷. ↑ زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۳، ص۲۳۱.    
۱۸. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۳۴۰، ۱۳۴۱.    
۱۹. ↑ سامی، شمس الدین، قاموس الاعلام، ص۳۰۱۸.
۲۰. ↑ تفضلی، فضائلی جوان، آذر و مهین، فرهنگ بزرگان، ص۴۱.
۲۱. ↑ انوشه، حسن، فرهنگ زندگى نامه، ص۵۶۱.
۲۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱، ص۲۷۲.    
۲۳. ↑ مصاحب، غلامحسین، دایره المعارف‌ فارسی‌، ج۲، ص۱۶۳۱.
۲۴. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۱، ص۱۶۴.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد بن عبدالله طنطرانی»، ج۳، ص۷۶.


رده‌های این صفحه : ادیبان قرن 5 (قمری) | درگذشتگان سال 485 (قمری) | شاعران قرن 5 (قمری) | علمای قرن پنجم | فقهای شافعی قرن 5 (قمری) | مؤلفان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار