آمار کشتههای لشکر عمر سعد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آمار کشتههای لشکر عمر سعد، از مباحث مرتبط با اطلاعات و گزارشهای آماری در مورد واقعه
کربلا است. در منابع درباره تعداد کشتههای سپاه
عمر بن سعد گزارشات مختلفی آمده است که در مجموع به نظر میرسد ارقام یادشده گویای آن است که تعداد کشته هـای دشمن، بسیار بیش از ۸۸ نفر بوده است. به نظر میرسد شرایط حاکم بر عصر نگارش ایـن گزارشها، به مورخان اجازه نمیداده که آمار واقعی از تلفات لشکر عمر سعد ارائه کنند.
شماری از منابع، تعداد کشتههـای سپاه دشمن را ۸۸ نفر (بـه جـز مجروحـان) نوشتهاند؛
اما این آمار نادرست به نظر میرسد؛ چرا که
شجاعت یاران
امام حسین (علیهالسّلام) و پیشی گرفتن آنان از یکدیگر، بـه ویـژه
بنیهاشم، برای جان نثاری در راه هـدف مقدس پیشوایشان، چنـان نمـود و بـروز داشته که حتی برخی از افراد سپاه دشمن را به اعتراف واداشته است.
ابن ابی الحدید میگوید: یکی از لشکریان
یزید در پاسخ به این اعتراض که چرا با حسین (علیهالسّلام) میجنگید، شجاعت یاران امام را چنین توصیف کرده است: «گروهی بر ما قیام کردند که دستهایشان بر قبضههای شمشیرشان بود و چون شیران شرزه از چپ و راست، سواران شجاع را از پا در میآوردند و خویشتن را به کام مرگ افکنده بودند؛ نه امان میپذیرفتند و نه رغبتی بـه مـال داشتند و هیچ چیز نمیتوانست میان آنان و وارد شدن در دام مرگ یا چیرگی بر ملک، مانع و حایل شود و اگر اندکی دست بر میداشتیم، با تمام جان، لشکر را نابود میکردند. با این حال ای بی مادر، ما چه کار میتوانستیم انجام دهیم؟!».
درباره شجاعت
علی اکبر (علیهالسّلام) گفتهاند آنقدر از لشکریان یزید کشت که فریاد از سپاه دشمن برخاست.
خوارزمی در ادامه مینویسد: علی اکبر در مجموع دویست نفر را کشت.
از این رو به نظر میرسد آمار ۸۸ کشته به بلوف
زحر بن قیس بـرای خوشامد یزید میماند که میگفت امام و یارانش را در مدت کوتاهی (بهاندازه کشتن یک شتر یا یک خواب
قیلوله) تارومار کرده است. اگر تنها تعداد سربازانی را که به دست برخی از یاران امام کشته شدند باهم جمع بزنیم، به عددی بسیار بیش از این تعداد میرسیم.
مستوفی مجموع تلفات سپاه عمر سعد را ۱۸۰ نفر نوشته است.
شیخ صدوق (۳۸۱ق) و به پیروی از او
محمد بن فتال نیشابوری (۵۰۸ق) آمار تلفاتی را که برخی از اصحاب امـام حسین (علیهالسّلام) بـه سپاه دشمن وارد کردهاند، چنین نوشتهاند:
-
حر بن یزید: ۱۸ نفر؛
-
زهیر بن قین: ۱۹ نفر؛
-
حبیب بن مظاهر: ۳۱ نفر؛
-
عبدالله بن ابی عروه غفاری: ۲۰ نفر؛
-
بریر بن خضیر: ۳۰ نفر؛
-
مالک بن انس کاهلی: ۱۸ نفر؛
-
یزید بن زیاد بن مهاصر کندی (ابوالشعثاء): ۹ نفر؛ (
طبری آمار ۵ نفر را برای ابوالشعثاء ذکر کرده است.)
-
وهب بن وهب (یا عبدالله بن عمیر کلبی): ۷ (یا ۸) نفر؛
-
نافع بن هلال بن حجاج: ۱۳ نفر؛ (طبری تعداد کشته شدگان دست نافع را، ۱۲ نفر نوشته است.)
-
عبدالله بن مسلم بن عقیل: ۳ نفر؛
-
علی اصغر (اکبر): ٥٤ نفر؛ (شیخ صدوق و برخی مورخان نام فرزند جوان امام حسین (علیهالسّلام) را علی اصغر (نه علی اکبر) میداند.)
-
قاسم بن الحسن: ۳ نفر.
طبق گزارش فوق، تنها ۱۲ نفر از یاران امام، ٢٢٥ یا ٢٢٦ نفر از سپاه دشمن کشتهاند.
ابن شهر آشوب، آمار تلفات دشمن را بسیار بیش از اینها گزارش کرده است. برای نمونه، او تعداد کشته شدگان به دست برخی از سپاهیان امام حسین (علیهالسّلام) را چنین گزارش کرده است:
حر بن یزید: بیش از ۴۰ نفر؛
حبیب بن مظاهر: ٦٢ نفر؛
زهیر بن قین: ۱۲۰ نفر؛
حجـاج بـن مـسروق: ٢٥ نفر؛
عون بن عبدالله بن جعفر: ۲۱ نفر؛
علی اکبر: ۷۰ نفر؛
عبدالله بن مسلم بن عقیل: ۹۸ نفر.
اگرچه پذیرش برخی از آمارهای فوق با توجه به کوتاه بودن مدت زمان نبرد در روز
عاشورا مشکل به نظر میرسد، در مجموع ارقام یادشده گویای آن است که تعداد کشته هـای دشمن، بسیار بیش از ۸۸ نفر بوده است. به نظر میرسد شرایط حاکم بر عصر نگارشایـن گزارشها، به مورخان اجازه نمیداده که آمار واقعی از تلفات لشکر
عمر سعد ارائه کنند.
• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۲، ص۴۷۹-۴۸۱.
