آمار شهدای کربلا به تفکیک نام قبایل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آمار شهدای کربلا به تفکیک نام قبایل، از مباحث مرتبط با اطلاعات و گزارشهای آماری در مورد واقعه
کربلا است. هر چند در منابع، گزارشهای مختلفی از آمار شهدای هر
قبیله از یاران
امام حسین (علیهالسّلام) در روز
عاشورا وجود دارد و نمیتوان وجه جمع مناسبی میان این گزارشها ارائه کرد اما به نظر میرسد
تعداد شهدای بنیهاشم از سایر قبایل بیشتر باشد.
یکی از موضوعات درخور توجه و شایسته بحث و بررسی، تفکیک یاران
امام حسین (علیهالسّلام) بر اساس قبیلههایشان است که نشان میدهد پیروان و علاقهمندان امام از چه قبایلی بودهاند و بیشتر آنان به کدام
قبیله تعلق داشتهاند. برخی از مورخان متقـدم و محققان معاصر، گزارشهایی در این زمینه نگاشتهاند.
فضیل بن زبیر آمار ۹۷ نفره ذیل را درباره ترکیب قبیلهای شهدا آورده است:
-
بنیهاشم: ۲۰ نفر (با احتساب امام و مسلم بـن عـقیـل)؛
-
بنی اسد بـن خزیمـه: ۵ نفر؛
-
بنی غفار بن ملیل بن ضمرة: ۳ نفر؛
-
بنی تمیم: ۲ نفر؛
-
بنی سعد بن بکر: ۱ نفر؛
-
بنی تغلب: ۴ نفر؛
-
قیس بن ثعلبه: ۲ نفر؛
-
عبدالقیس از
بصره: ۷ نفر؛
-
انصار (
اوسی و
خزرجی): ۶ نفر؛
-
بنی حارث بن کعب: ۱ نفر؛
-
بنی خثعم: ۸ نفر؛
-
طی: ۲ نفر؛
-مراد: ۳ نفر؛
-
بنی شیبان بن ثعلبة: ۱ نفر؛
-
بنی حنیفه: ۱ نفر؛
-
جواب (جوان): ۲ نفر؛
-
صیدا: ۲ نفر؛
-
کلب: ۲ نفر؛
-
کنده: ۳ نفر؛
-
بجیله: ۴ نفـر؛
-
جهینه: ۳ نفر؛
-
آزد: ۴ نفر؛
-
همدان: ۱۰ نفر؛
-
حضرموت: ۱ نفر.
حمید بن احمد محلی (٦٥٢ق) همین گزارش را با اندکی تفاوت، نقل کرده است.
یکی از محققان معاصر، فهرستی ۱۱۲ نفره
البته مجموع آمارهای سماوی ۱۱۳ نفر میشود که یک نفر اضافی خود امام است. از ترکیب قبیلـهای
شهدای کربلا از آغـاز نهضت به این شرح آورده است:
-هاشمیان و موالی ایشان (با احتساب
مسلم بن عقیل): ٢٦ نفـر؛
-اسدیان: ۷ نفر؛
-همدانیان: ١٤ نفر؛
-
مذحجیان: ۸ نفر؛
انصار: ۷ نفر؛
بجلیان و خثعمیان: ۴ نفر؛
کندیان: ۵ نفر؛
غفاریان: ۳ نفر؛
گلبیان: ۳ نفر؛
آزدیان: ۷ نفر؛
عبدیان: ۷ نفر؛
تیمیـان: ۷ نفر؛
طائیان: ۲ نفر؛
تغلبیان: ۵ نفر؛
جهنیان: ۳ نفر؛
تمیمیان: ۲ نفر؛
افراد متفرقه: ۳ نفر.
محقق دیگری ترکیب ۷۲ نفره شهدای غیرهاشمی کربلا را از قبایل یمنی و نزاری این گونه بیان کرده است:
از ٥٢ نفر یاران امام حسین (علیهالسّلام)، ۳۴ نفر یمنی و ۱۸ نفـر نـزاری بودند. از این تعداد ۴ نفر از موالی بودند: ۲ نفر از وابستگان قبایل مضری و ۲ نفر از وابستگان
قبایل یمنی؛ اما بایستی اینان را هم جزء قبایلی که بدان وابسته بودند برشمرد.
از میان یمنیها، ۱۰ نفر همدانی، ۷ نفر مذحجی، ۷ نفر از انصار، ۳ نفر ازدی، ۳ و ۲ نفر حمیری بودند و از هر یک از قبایل کنده، بجیله، کلب، طی، خزاعـه، حـضرمی و خثعم ۱ نفر در میان یاران امام حسین (علیهالسّلام) بوده است. بنابراین بیشترین تعداد، از آن قبیلـه همدان است.
از ۱۸ نفر شهدای نزاری نیز، ۵ نفر اسدی، ۵ نفر از ربیعه، ۴ نفر غفاری، ۳ نفر تمیمی و ۱ نفر فزاری بودند.
اگرچه شباهتهای بسیاری در ارائه نام افراد و قبایل میان این سه گزارش وجـود دارد، آمار شهدای هر قبیله، جز در چند مورد باهم یکسان نیست؛ از این رو نمیتوان وجه جمع مناسبی میان سه گزارش یادشده ارائه کرد.
• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۲، ص۴۸۷-۴۸۸.
