• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آمار اصحاب امام حسین در کربلا

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مقتل جامع سیدالشهداء
مقالات مرتبط: آمار اصحاب امام حسین.


آمار اصحاب امام حسین در کربلا، از مباحث مرتبط با اطلاعات و گزارش‌های آماری در مورد واقعه کربلا است. در منابع درباره تعداد همراهان امام حسین (علیه‌السّلام) در کربلا اختلاف نظر وجود دارد که به نظر می‌رسد آمار تقریبی بین ۷۰ تا ۹۰ نفر از اعتبار بیشتری برخوردار است.


مورخان در گزارش آمار یاران امام حسین (علیه‌السّلام) هنگام ورود و حضور در کربلا یکسـان سـخن نگفته‌اند. گزارش‌های گوناگون آنها را می‌توان چنین دسته‌بندی کرد:

۱.۱ - هفتاد و دو نفر

یعقوبی اصحاب و اهل بیت امام حسین (علیه‌السّلام) را هنگام ورود به کربلا ۶۲ یا ۷۲ نفر گزارش کرده است.
[۱] یعقوبی، احمد، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص٢٤٣.    


۱.۲ - بیش از هفتاد نفر

ابن ابار بلنسی (۶۵۸ق)، تعداد یاران امام حسین (علیه‌السّلام) را هنگام ورود به کربلا بیش از ۷۰ نفر پیاده و سواره نوشته است.
[۲] ابن ابار، محمد بن عبدالله، درر السمط فی خبر السبط، ص١٠٤.


۱.۳ - هشتاد و دو نفر

ابن شهر آشوب، تعداد یاران امام را در کربلا (تا پیش از روز عاشورا) ۸۲ نفر نوشته است.
[۳] ابن شهر آشوب، محمد بن علی‌، مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۱۰۷.    


۱.۴ - هشتاد و نه نفر

ابن سعد و بعدها ابن عساکر و ذهبی، تعداد یاران امام حسین (علیه‌السّلام) را هنگام ورود به کربلا ۸۹ نفر نوشته‌اند؛ با این توضیح که ۵۰ نفرشان اصحاب امام، ۲۰ نفرشان از سپاه دشمن (که به امام پیوستند) و ۱۹ نفرشان از اهل بیت بوده‌اند.
[۴] ابن سعد، «ترجمة الحسین و مقتله»، فصلنامه تراثنا، ش۱۰، ص۱۷۸.
[۵] ابن سعد، محمد، ترجمة الامام الحسین ومقتله (علیه‌السّلام)، ص۸۱.    
ابن سعد کمی پیش‌تر، تعداد سواران امام را در مسیر کربلا ۳۲ نفر نوشته است.
[۶] ابن سعد، «ترجمة الحسین و مقتله»، فصلنامه تراثنا، ش ۱۰، ص۱۷۷.


۱.۵ - صد و چهل نفر

ابوعلی بلعمی تعداد یاران امام حسین (علیه‌السّلام) را هنگام ورود به کربلا ١٤٠ نفر (۴۰ سواره و ۱۰۰ پیاده) گزارش کرده است.
[۷] بلعمی، ابوعلی، تاریخ نامه طبری، ج۴، ص٧٠٤.


۱.۶ - صد و چهل و پنج نفر

عمار دهنی به نقل از امام باقر (علیه‌السّلام)، یاران امام حسین (علیه‌السّلام) را هنگام ورود به کربلا ١٤٥ نفر (٤٥ نفر سواره و ۱۰۰ نفر پیاده) بیان کرده است.
[۸] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۸۹.    
[۹] جرجانی شجری، یحیی بن حسین، الامالی الخمیسیة، ج۱، ص۱۹۱–۱۹۲.
[۱۰] ابن جوزی، عبدالرحمن، الرد علی المتعصب العنید، ص۳۷.
[۱۱] سبط ابن جوزی، یوسف، تذکرة الخواص، ص۲۲۲.    
[۱۲] سید ابن طاووس، علی بن موسی، الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۵۸.    
[۱۳] مزی، یوسف، تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، ج۶، ص٤٢٧.    
[۱۴] ابن کثیر، اسماعیل، البدایة و النهایة، ج۸، ص٢١٤.    
[۱۵] عسقلانی، ابن حجر، الاصابة فی تمییز الصحابة، ج۲، ۷۱.    


۱.۷ - ششصد نفر

مسعودی تنها مورخی است که آمار اصحاب امام حسین (علیه‌السّلام) را هنگام روانه شدن به کربلا همراه سپاه حر، ۵۰۰ سوار و حدود ۱۰۰ پیاده نوشته است.
[۱۶] مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ج۳، ص۷۰.
سبط ابن جوزی و مجلسی گزارش مسعودی را نقل کرده‌اند؛ اما به جای پانصد سوار، هزار سوار نوشته‌اند.
[۱۷] سبط ابن جوزی، یوسف، تذکرة الخواص، ص۲۲۶.    
[۱۸] مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۴۵، ص٧٤.    


۱.۸ - جمع‌بندی

روایت عمار ذهنی و گزارش مسعودی را نمی‌توان پذیرفت؛ زیرا روایت عمار ذهنی صرف نظر از بحث‌هایی که درباره وثاقت عمار در کتاب‌های رجـالی مطرح است،
[۱۹] تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۸، ص۸۹.    
[۲۰] خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۳، ص٢٦٨-٢٦٩.    
ازنظر محتوا متفرد است و هیچ شاهدی آن را تایید نمی‌کند؛ ضمن اینکه گزارش جـدا شدن گروهی از همراهان امام در منزل زباله، که به انگیزه پیروزی امام با او همـراه شده بودند،
[۲۱] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۳۰۰.    
[۲۲] مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۷۵-۷۶.    
حاکی از کاهش چشمگیر یاران امام است و گزارش‌های آمـار یـاران‌ امـام پس از خروج حضرت از مکه و در بین راه و پیش از ورود به کربلا، حداکثر ۹۰ نفر را تایید می‌کند. از این رو نمی‌توان به مضمون این روایت اعتمـاد کـرد. گزارش مسعودی نیز از آنجاکه نقلی متفـرد است و هیچ شاهد و قرینه‌ای هـم آن را تایید نمی‌کند، پذیرفتنی نیست. بنابراین از مجموع گزارش‌های دیگر، می‌توان نتیجه گرفت که شمار یاران امام حدود ۷۰ تا ۹۰ نفر بوده است.

۱. ↑ یعقوبی، احمد، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص٢٤٣.    
۲. ↑ ابن ابار، محمد بن عبدالله، درر السمط فی خبر السبط، ص١٠٤.
۳. ↑ ابن شهر آشوب، محمد بن علی‌، مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۱۰۷.    
۴. ↑ ابن سعد، «ترجمة الحسین و مقتله»، فصلنامه تراثنا، ش۱۰، ص۱۷۸.
۵. ↑ ابن سعد، محمد، ترجمة الامام الحسین ومقتله (علیه‌السّلام)، ص۸۱.    
۶. ↑ ابن سعد، «ترجمة الحسین و مقتله»، فصلنامه تراثنا، ش ۱۰، ص۱۷۷.
۷. ↑ بلعمی، ابوعلی، تاریخ نامه طبری، ج۴، ص٧٠٤.
۸. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۳۸۹.    
۹. ↑ جرجانی شجری، یحیی بن حسین، الامالی الخمیسیة، ج۱، ص۱۹۱–۱۹۲.
۱۰. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن، الرد علی المتعصب العنید، ص۳۷.
۱۱. ↑ سبط ابن جوزی، یوسف، تذکرة الخواص، ص۲۲۲.    
۱۲. ↑ سید ابن طاووس، علی بن موسی، الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۵۸.    
۱۳. ↑ مزی، یوسف، تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، ج۶، ص٤٢٧.    
۱۴. ↑ ابن کثیر، اسماعیل، البدایة و النهایة، ج۸، ص٢١٤.    
۱۵. ↑ عسقلانی، ابن حجر، الاصابة فی تمییز الصحابة، ج۲، ۷۱.    
۱۶. ↑ مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ج۳، ص۷۰.
۱۷. ↑ سبط ابن جوزی، یوسف، تذکرة الخواص، ص۲۲۶.    
۱۸. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۴۵، ص٧٤.    
۱۹. ↑ تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۸، ص۸۹.    
۲۰. ↑ خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۳، ص٢٦٨-٢٦٩.    
۲۱. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۳۰۰.    
۲۲. ↑ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۷۵-۷۶.    


• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۲، ص۴۷۴-۴۷۶.


رده‌های این صفحه : گزارش‌های آماری کربلا | مقتل جامع سیدالشهداء
جعبه ابزار