نبع (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَبَع (به فتح نون و باء) از
واژگان قرآن کریم به معنای جوشیدن
آب از چشمه، که دوبار در قرآن آمده است.
نبع جوشیدن آب از چشمه «نَبَعَ الماءُ نَبْعاً: خرج من العین» یَنْبُوع را هم چشمه و هم جدول پر آب گفته‌اند چنانکه در
قاموس و
اقرب آمده ولی در
صحاح و
مجمع فقط عین الماء فرموده‌اند
جمع آن یَنَابِیع است.
(وَ قالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَکَ حَتَّی تَفْجُرَ لَنا مِنَ الْاَرْضِ یَنْبُوعاً) «گفتند: به تو
ایمان نیاوریم تا به ما در زمین چشمه‌ای جاری کنی»
(اَ لَمْ تَرَ اَنَّ اللَّهَ اَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَسَلَکَهُ یَنابِیعَ فِی الْاَرْضِ ثُمَّ یُخْرِجُ بِهِ زَرْعاً مُخْتَلِفاً اَلْوانُهُ..) «آیا ندانستی که خدا از
آسمان آب نازل کرد و آنرا در چشمه‌هائی وارد نمود و سپس به وسیله آن کشت رنگارنگ را می‌رویاند»
اگر منظور از «ینابیع» فقط چشمه‌ها و چاه‌ها باشد منظور آنست که از آسمان نازل گردید و در زمین فرو رفت و به وسیله قنات و چاه کندن در دسترس مردم قرار گرفت ولی ظاهرا منظور هر منبع آب است اعمّ از رودخانه‌ها و قنوات و غیره چنانکه در مجمع البیان فرموده
نظیر
(وَ اَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً بِقَدَرٍ فَاَسْکَنَّاهُ فِی الْاَرْضِ) (و از آسمان، آبى به اندازه معين فرو فرستاديم؛ و آن را در زمين در جايگاه مخصوصى ساكن نموديم)
این لفظ دو بار بیشتر در قرآن مجید نیامده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «نبع»، ج۷، ص۱۱.
