• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حبر (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: حبر (ابهام‌زدایی).


حِبْر (به کسر جیم و سکون باء) و نیز حَبْر (به فتح جیم و سکون باء) از واژگان قرآن کریم به معنای عالم و اثر پسندیده است. جمع آن احبار بوده و منظور از احبار در آیات قرآن علمای یهود است.



حِبْر به معنای عالم و اثر پسندیده است. عالم را از آن جهت حَبْر گویند که اثر علم و عملش می‌ماند جمع آن احبار است‌.


(فَهُمْ فِی رَوْضَةٍ یُحْبَرُونَ‌) «آنها در باغ مخصوصی شاد می‌شوند.» که اثر پسندیده نعمت در چهره‌شان آشکار می‌گردد.
در اقرب الموارد گوید: حَبْر به معنی عالم است ولی کسر آن افصح است زیرا بر وزن افعال (احبار) جمع بسته می‌شود. (ادْخُلُوا الْجَنَّةَ اَنْتُمْ وَ اَزْواجُکُمْ‌ تُحْبَرُونَ‌) (شما و همسرانتان در نهايت شادمانى وارد بهشت شويد!) «تُحْبَرُونَ» را شاد و مسرور شدن گفته‌اند.
به قول راغب سروری که اثر آن از چهره پیداست مثل‌: (وَ لَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَ سُرُوراً) (و از آنها استقبال مى‌كند درحالى كه شادمان و مسرورند) نضرت طراوت ظاهر و سرور شادی باطن است. (اتَّخَذُوا اَحْبارَهُمْ‌ وَ رُهْبانَهُمْ اَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّهِ‌) (آنها دانشمندان و راهبان خويش را معبودهايى در برابر خدا قرار دادند...)
کلمه احبار که چهار بار در کلام اللّه مجید آمده در آیه ۴۴ و ۶۳ سوره مائده به قرینه سیاق در علماء یهود به کار رفته ولی در آیه ۳۱ و ۳۴ سوره توبه مثل اینکه شامل علماء یهود و نصاری هر دو است و چون درباره علماء نصاری کلمه «قسّیسین» به کار رفته به نظر می‌آید که مراد از احبار علماء یهود باشد. صحاح آن را احبار یهود گفته، قاموس و مجمع البیان مطلق عالم ذکر کرده‌اند.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۹۵.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۲۱۵.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۵۶.    
۴. روم/سوره۳۰، آیه۱۵.    
۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۱۶۰.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۲۴۰.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۴۶۶.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۹، ص۱۰۹.    
۹. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۲۱۶.    
۱۰. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۱، ص۵۷۶.    
۱۱. زخرف/سوره۴۳، آیه۷۰.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۹۴.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۱۲۱.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۱۸۲.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۸۵.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۲۶۳.    
۱۷. دهر/سوره۷۶، آیه۱۱.    
۱۸. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۲۱۵.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۷۹.    
۲۰. توبه/سوره۹، آیه۳۱.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۹۱.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۲۴۵.    
۲۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۳۲۶.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۷.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۷۱.    
۲۶. مائده/سوره۵، آیه۴۴.    
۲۷. مائده/سوره۵، آیه۶۳.    
۲۸. توبه/سوره۹، آیه۳۱.    
۲۹. توبه/سوره۹، آیه۳۴.    
۳۰. جوهری، ابونصر، الصحاح تاج اللغة وصحاح العربیة، ج۲، ص۶۲۰.    
۳۱. فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۲، ص۲.    
۳۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۵، ص۴۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "حبر"، ج۲، ص۹۵.    






جعبه ابزار