• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابن‌ظهیره ابوالبرکات‌ کمال‌الدین‌ محمد بن‌ محمد مکی‌

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابوالبرکات‌ کمال‌الدین‌ محمد بن‌ محمد، محدث‌ و قاضی‌ مکه، یکی از شخصیت‌های خاندان ابن‌ظهیره می‌باشد؛ اِبْن‌ِ‌ظَهیره‌، عنوان‌ افراد خاندانی‌ از بنی‌مخزوم‌ که‌ در سده‌های‌ ۹ و ۱۰ق‌/۱۵ و ۱۶م‌ به‌ شهرت‌ رسیدند و در مکه ‌عهده‌دار افتاء، قضا و تدریس‌ بودند.



ابوالبرکات‌ کمال‌الدین‌ محمد بن‌ محمد بن‌ حسین‌ بن‌ علی‌ بن‌ احمد بن‌ عطیة بن‌ ظهیرة مخزومی‌ مکی‌ (۷۶۵/۸۲۰ق‌ - ۱۳۶۴/ ۱۴۱۷)، محدث‌ و قاضی‌ مکه بود‌.


او در کودکی‌ به‌ درس‌ قاضی‌ عزالدین‌ بن‌ جماعه‌ حاضر شد و نیز از درس‌ جد مادریش‌ شهاب‌الدین‌ احمد بن‌ ظهیره‌ بهره‌ جست‌ و از بهاءالدین‌ بن‌ عقیل ‌و کمال‌الدین‌ بن‌ حبیب ‌ شنید و صلاح‌الدین‌ بن‌ ابی‌عمر و ابن‌امیله‌ و ابن‌کثیر و گروهی‌ دیگر به‌ وی‌ اجازه نقل‌ حدیث‌ دادند و وقتی‌ خود حدیث‌ می‌گفت‌، دانشمندانی‌ مانند نجم‌الدین‌ بن‌ فهد در مجلس‌ وی‌ حضور می‌یافتند.


او ابتدا به‌ نیابت‌ از جد مادریش‌ به‌ امور حسبه‌ در مکه‌ پرداخت‌ و پس‌ از اینکه‌ از مصر بازگشت‌، در ۸۰۸ق‌ به‌ نیابت‌ از قاضی‌ جمال‌الدین‌ ابن‌ظهیره‌ به‌ قضای‌ مکه‌ و رسیدگی‌ به‌ امور حسبه آن‌جا منصوب‌ شد، اما چون‌ جمال‌الدین‌ فرزند خود محب‌الدین‌ را به‌ نیابت‌ خطابت‌ و قضا برگزید، روابط آن‌ دو به‌ تیرگی‌ گرایید. جمال‌الدین‌ پس‌ از چندی‌ از قضا عزل‌ شد و چون‌ در ۸۱۲ق‌ دوباره‌ به‌ این‌ مقام‌ منصوب‌ گردید، ابوالبرکات‌ را بار دیگر به‌ نیابت‌ برگزید (در مورد روابط بین‌ آن‌ دو و عزل‌ و نصب‌ ابوالبرکات‌، به این منابع رجوع کنید. ) او بعد از درگذشت‌ قاضی‌ جمال‌الدین‌ عهده‌دار قضا و رسیدگی‌ به‌ امور اوقاف ‌و مرزداری‌ مکه‌ گردید، اما رقابت بین‌ او و قاضی‌القضاه محب‌الدین‌ احمد فرزند جمال‌الدین‌ مذکور بار دیگر سبب‌ شد که‌ در ۸۱۸ق‌ از آن‌ مقام‌ عزل‌ و در ۸۱۹ق‌ مجدداً به‌ آن‌ مقام‌ منصوب‌ گردد، ولی‌ قاضی‌ محب‌الدین‌ باز به‌ جای‌ وی‌ نشست‌ و ابوالبرکات‌ تا زمان‌ مرگش‌ معزول‌ ماند.


ابوالبرکات‌ نیز در مکه‌ درگذشت‌ و در معلاه به‌ خاک‌ سپرده‌ شد.


۱. فاسی‌، محمد، العقد الثمین‌ فی‌ تاریخ‌ البلد الامین‌، ج۲، ص۳۵۸.    
۲. سخاوی‌، محمد، الضوء اللامع‌، ج۹، ص۷۷، قاهره‌، ۱۳۵۵ق‌.    
۳. فاسی‌، محمد، العقد الثمین‌ فی‌ تاریخ‌ البلد الامین‌، ج۲، ص۳۵۹.    
۴. ابن‌حجر عسقلانی‌، احمد، ج۳، ص۱۲۰.    
۵. فاسی‌، محمد، العقد الثمین‌ فی‌ تاریخ‌ البلد الامین‌، ج۲، ص۳۵۹.    
۶. ابن‌حجر عسقلانی‌، احمد، انباء الغمر، ج۳، ص۱۲۰.    
۷. ابن‌فهد مکی‌، محمد، لحظ الالحاظ بذیل‌ طبقات‌ الحفاظ، ج۱، ص۱۶۷.    
۸. سخاوی‌، محمد، الضوء اللامع‌، ج۹، ص۷۸، قاهره‌، ۱۳۵۵ق‌.    



دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌ظهیره»، شماره۱۴۵۱.    



جعبه ابزار