کتاب الامالی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«کتاب الامالی»، معروف به «الامالی الخمیسیة»، تالیف
یحیی بن حسین بن اسماعیل حسنی شجری جرجانی که به زبان
عربی است.
«کتاب الامالی»، معروف به «الامالی الخمیسیة»، کتابی است به زبان
عربی ، مشتمل بر احادیثی با مضمون اعتقادی و اخلاقی از دیدگاه
زیدیه که
یحیی بن حسین بن اسماعیل حسنی شجری جرجانی ، آنها را برای شاگردانش املا نموده و توسط
محی الدین محمد بن احمد قرشی از عالمان زیدی، مرتب و مدون شده است (البته قبل از وی،
قاضی شمس الدین احمد بن ابی یحیی آنها را در ۷۲ باب جمع آوری کرده بود).
این کتاب، از میان امالی مربوط به
حدیث ، ارزش مند و بسیار مهم است و چون
امام مرشد بالله یحیی بن حسین ، در روزهای پنج شنبه (الخمیس) این احادیث را املا نموده، «الامالی الخمیسیة» نام گرفته است؛ همان گونه که امالی دیگر منتسب به او که در روزهای دوشنبه (الاثنین) املا شده است، به «الامالی الاثنینیة» مشهور شده است.
کتاب، در دو جلد منتشر شده و مشتمل بر چهل
حدیث از احادیث مشهور
پیامبر اکرم -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم - که در
حجیت و اعتبار آنها اتفاق نظر وجود دارد، می‌باشد.
مطالب کتاب، در چهل مجلس املا شده و هر مجلس به موضوعی جداگانه اختصاص یافته است. ذیل هر موضوع، ابتدا، یکی از احادیث معتبر و مشهور نقل و سپس دیگر روایات مرتبط املا شده است.
پس از آشنایی اجمالی با مؤلف و با علامه
محیی الدین محمد بن احمد بن علی قرشی عبشمی و نیز با کاری که محقق کتاب، آقای
محمد حسن محمد حسن اسماعی ل به انجام رسانیده، به مقدمه مؤلف می‌رسیم. وی، پس از
حمد و
سپاس خداوند ، اهمیت پرداختن به احادیث نبوی و روش و سبب تالیف و املا را بیان می‌کند و آن گاه وارد مباحث اصلی می‌شود.
مطالب اصلی کتاب، با بحثی مفصل پیرامون ایمان و
کلمه توحید و
صفت مؤمن و
حرمت وی و دیگر مسائل مرتبط با آن، آغاز می‌شود و با بحثی در باره
محشر و
بهشت و
دوزخ و سایر مسائل مربوطه پایان می‌یابد.
۱.
علم و فضیلت آن و دیگر مسائل مربوطه؛
۲.
فضیلت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و فضیلت
صلوات فرستادن بر آن حضرت و سایر مسائل مرتبط با آن؛
۳. فضیلت امیرالمؤمنین
علی بن ابی طالب و مسائل مرتبط با آن؛
۴. فضیلت
اهل بیت -علیه‌السّلام- همگی و مسائل مرتبط با آن؛
۵.
توبه و مسائل مرتبط با آن؛
۶. ذکر
عاشورا و فضیلت آن و سایر مسائل مربوطه؛
۷.
روزه گرفتن در
ماه رجب و فضیلت آن و سایر مسائل مربوطه؛
۸. نیکی به
پدر و
مادر و مسائل مرتبط با آن؛
۹.
صله رحم و مسائل مرتبط با آن؛
۱۰.
معاشرت با مردم و اختلاف عادات آنها و سایر مسائل مرتبط با آن.
از ملاحظه کتاب چنین برمی آید که هر چند، احادیث، بیشتر از متون
اهل سنت روایت شده‌اند، اما روی کرد اثر،
شیعی (
زیدی ) است و کاملا پیداست که املا کننده اثر (شجری) و نیز تدوین کننده و ترتیب دهنده آن، با همین روی کرد، احادیث را بیان کرده‌اند.
این کتاب، گاهی، «امالی الشجری» نامیده شده است، ولی نباید با کتابی به همین نام، در موضوع ادبیات عرب (که محصول املاهای
ابو السعادات هبة الله بن علی حسنی شجری (۴۵۰- ۵۴۲ ق)، در ۸۴ مجلس است و تا کنون بارها، در حیدرآباد و بیروت به چاپ رسیده است و تتمه آن نیز به کوشش حاتم صالح ضامن و با عنوان «ما لم ینشر من الامالی الشجریة»، در سال ۱۴۰۵ ق،/ ۱۹۸۴ م، در بیروت، منتشر شده است)، اشتباه شود.
نسخه حاضر در برنامه، با پاورقی‌های محقق و فهرست مطالب منتشر شده است.
چاپ نخست کتاب، در سال ۱۳۷۶ ق، در دو جلد، به وسیله مطبعة الفجالة در قاهره، به کوشش جعفر
محمد مصطفی، بدون تحقیق مطلوب، منتشر و بارها تصویر آن، در بیروت تجدید چاپ شده است.
نرم افزار تراث ۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
raquo;، در سال ۱۴۰۵ ق،/ ۱۹۸۴ م، در بیروت، منتشر شده است)، اشتباه شود.
