چاه ذرع
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
چاه ذَرع از چاه‌های
مدینه و محل وضوی
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است.
چاه ذرع از چاه‌های متعلق به
تیره بنی‌خَطمه قبیله اوس است.
این تیره در قسمت
عوالی (جنوب شرقی
مدینه)
و در شرق
مسجد فضیخ (
رد الشمس) در
قبا ساکن بودند.
منابع موقعیت مکانی این چاه را کنار
قلعه دفاعی بنی‌خطمه و جلوی مسجد آنان
دانسته‌اند. از این رو این چاه را با نام بنی‌خطمه نیز می‌شناسند.
سمهودی (م،۹۱۱ق.) از نامشخص بودن مکان این چاه، در عصر خود، یاد کرده است.
به گزارشی،
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، پس از نماز در
مسجد بنی‌خطمه یا در منزل یکی از آنان،
از آب چاه آنان تجدید
وضو کرد و آب چاه با وضوی آن حضرت متبرک شد.
برخی، با استناد به روایتی، آورده‌اند که یکی از مرکب‌های پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، پس از رحلت آن حضرت، خود را به درون این چاه انداخت.
(۱) بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار: محمد باقر المجلسي (۱۰۳۷-۱۱۱۰ق.)، تصحيح محمدباقر بهبودي و
سيد ابراهيم ميانجي و
سيد محمدمهدي موسوي خرسان، بيروت، دار احياء التراث العربي و مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق
(۲) تاريخ المدينة المنوره: عمر بن شبه النميري (م,۲۶۲ق.)، به کوشش فهيم محمد شلتوت، قم، دار الفکر، ۱۴۱۰ق
(۳) تاريخ المعالم المدينة المنورة قديماً و حديثا، احمد بن ياسين خياري، رياض، مکتبة الملک فهد، ۱۴۱۹ق
(۴) سبل الهدي و الرشاد في سيرة خير العباد: محمد بن يوسف الشمس الشامي (م,۹۴۲ق.)، به کوشش عادل احمد عبدالموجود و علي محمد معوض، بيروت، دار الکتب العلميه، ۱۴۱۴ق
(۵) فرهنگ اعلام جغرافيايي ـ تاريخي در حديث و سيره نبوي: محمد محمد حسن شراب، ترجمه شيخي، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش
(۶) الکافي: محمد بن يعقوب کليني (م,۳۲۹ق.)، به کوشش علي‌اکبر غفاري، تهران، دار الکتب الاسلاميه، ۱۳۷۵ش
(۷) المعالم الاثيره: محمد محمد حسن شراب، بيروت، دار القلم، ۱۴۱۱ق
(۸) موسوعة مرآة الحرمين الشريفين: ايوب صبري باشا (م,۱۲۹۰ق.)، القاهرة، دار الآفاق العربية، ۱۴۲۴ق
(۹) وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفي: علي بن عبدالله السمهودي (م,۹۱۱ق.)، به کوشش محمد محيي‌الدين عبدالحميد، بيروت، دار الکتب العلميه، ۲۰۰۶م.
دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۶، برگرفته از مقاله «چاه ذرع»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۵/۲۸.
