وظایف انصار (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از جمله
وظایف انصار این بود که اگر
مؤمنان غیر مهاجر از آنها درخواست
نصرت در
دین کردند آنها را یاری کنند، مگر اینکه
انصار با گروه
کفار پیمان ترک مخاصمه بسته باشند، در این صورت یاری آنان جایز نبود.
یاری رساندن
انصار و
دوستی آنان با
مؤمنان غیر مهاجر ممنوع بود:
ان الذین ءامنوا... والذین ءاووا ونصروا اولـئک بعضهم اولیآء بعض والذین ءامنوا ولم یهاجروا ما لکم من ولـیتهم من شیء حتی یهاجروا وان استنصروکم فی الدین فعلیکم
النصر... «کسانی که
ایمان آوردند و
هجرت نمودند و با
اموال و جانهای خود در راه
خدا جهاد کردند، و آنها که پناه دادند و یاری نمودند، آنها یاران یکدیگرند و آنها که ایمان آوردند و
مهاجرت نکردند، هیچ گونه
ولایت (دوستی و تعهدی) در برابر آنها ندارید تا هجرت کنند! و (تنها) اگر در (حفظ) دین (خود) از شما یاری طلبند، بر شماست که آنها را یاری کنید، جز بر ضد گروهی که میان شما و آنها،
پیمان (ترک مخاصمه) است و
خداوند به آنچه عمل می کنید، بیناست!» («ولایت» به قرینه «استنصروکم» می‌تواند به معنای مددکار باشد.)
" و الذین آمنوا و لم یهاجروا... "معنای این
آیه روشن است. این آیه ولایت را در میان
مؤمنین مهاجرین و
انصار و میان مؤمنینی که مهاجرت نکردند نفی می کند، و می‌فرماید: میان دسته اول و دسته دوم هیچ قسم ولایتی نیست جز ولایت
نصرت، اگر دسته دوم از شما یاری طلبیدند یاریشان بکنید، ولی بشرطی که با قومی سر
جنگ داشته باشند که بین شما و آن قوم
عهد و پیمانی نباشد.
انصار ملزم بودند به مؤمنان غیر مهاجر در صورت درخواست
نصرت در
دین یاری کنند:
ان الذین ءامنوا... والذین ءاووا ونصروا اولـئک بعضهم اولیآء بعض والذین ءامنوا و لم یهاجروا ما لکم من ولـیتهم من شیء حتی یهاجروا و ان استنصروکم فی الدین فعلیکم
النصر... «کسانی که ایمان آوردند و هجرت نمودند و با اموال و جانهای خود در راه خدا جهاد کردند، و آنها که پناه دادند و یاری نمودند، آنها یاران یکدیگرند و آنها که ایمان آوردند و مهاجرت نکردند، هیچ گونه ولایت (دوستی و تعهدی) در برابر آنها ندارید تا هجرت کنند! و (تنها) اگر در (حفظ) دین (خود) از شما یاری طلبند، بر شماست که آنها را یاری کنید، جز بر ضد گروهی که میان شما و آنها، پیمان (ترک مخاصمه) است و خداوند به آنچه عمل می کنید، بیناست!»
آنها که ایمان آوردند و مهاجرت نکردند و به جامعه نوین شما نپیوستند هیچگونه ولایت و تعهد و مسئولیتی در برابر آنها ندارید تا اقدام به هجرت کنند" (و الذین آمنوا و لم یهاجروا ما لکم من ولایتهم من شی ء حتی یهاجروا) و در جمله بعد تنها یک نوع حمایت و مسئولیت را استثنا کرده و آن را در‌باره این گروه اثبات می کند و می گوید: " هر گاه این گروه (مؤمنان غیر مهاجر) از شما بخاطر حفظ دین و آئینشان یاری بطلبند (یعنی تحت فشار شدید
دشمنان قرار گیرند) بر شما لازم است که بیاری آنها بشتابید" (و ان استنصروکم فی الدین فعلیکم
النصر).
" مگر زمانی که مخالفان آنها جمعیتی باشند که میان شما و آنان پیمان ترک مخاصمه بسته شده" (الا علی قوم بینکم و بینهم میثاق) و به تعبیر دیگر لزوم
دفاع از آنان در صورتی است که در برابر دشمنان مشترک قرار گیرند اما اگر در برابر کفاری که با شما پیمان بسته اند واقع شوند
احترام به پیمان از دفاع از این گروه بیحال لازمتر است!.
انصار و
مهاجران، موظف بودند حقوق مؤمنان و مهاجران پس از خود را رعایت کنند و آنها را از خود بدانند:
والذین ءامنوا وهاجروا وجـهدوا فی سبیل الله والذین ءاووا ونصروا اولـئک هم المؤمنون حقا... • والذین ءامنوا من بعد وهاجروا وجـهدوا معکم فاولـئک منکم واولوا الارحام بعضهم اولی ببعض فی کتـب الله... «و آنها که ایمان آوردند و هجرت نمودند و در راه خدا جهاد کردند، و آنها که پناه دادند و یاری نمودند، آنان مؤمنان حقیقی اند برای آنها، آمرزش (و
رحمت خدا) و روزی شایسته‌ای است. و کسانی که بعدا ایمان آوردند و هجرت کردند و با شما جهاد نمودند، از شما هستند و خویشاوندان نسبت به یکدیگر، در احکامی که خدا مقرر داشته، (از دیگران) سزاوارترند خداوند به همه چیز داناست.»
" و الذین آمنوا من بعد و هاجروا و جاهدوا معکم فاولئک منکم"
این جمله خطاب است به
مهاجرین طبقه اول و به
انصار، و در این خطاب مهاجرین بعدی و آنهایی را که بعد از این ایمان می آورند و با طبقه اول به
جهاد می پردازند به آنان ملحق کرده و در مساله ولایت، ایشان را نیز شرکت داده است.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۲۴۱، برگرفته از مقاله «وظایف انصار».
