• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

وجود امام عصر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


یکی از امتیازات مذهب تشیع این است که دین زنده و جاودانی است، چرا که قائل است امام حی و زنده دارد، ادیان دیگر یا رهبرانشان از دنیا رفته‌اند و یا هنوز متولد نشده‌اند تنها مذهبی که قائل است آخرین امام او زنده است و هستی به برکت او می‌چرخد، و تمام مشخصات آن امام را ضبط و ثبت نموده است، تشیع است.


پروفسور «هانری کربن» فرانسوی می‌گوید:
«به عقیده من مذهب تشیّع تنها مذهبی است که رابطه هدایت الهی را میان خدا و خلق برای همیشه نگه داشته است و به طور مستمر و پیوسته، ولایت را زنده و پابرجا می‌دارد. مذهب یهود، نبوت را که رابطه‌ای است واقعی میان خدا و عالم انسانی در حضرت موسی (علیه‌السّلام) ختم کرده و پس از آن به نبوت حضرت مسیح (علیه‌السّلام) و حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اذعان ننموده و رابطه مزبور را قطع می‌کند، همچنین مسیحیان در حضرت مسیح (علیه‌السّلام) متوقف شده‌اند، اهل سنت از مسلمانان نیز در حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) توقف کرده و با ختم نبوّت در ایشان دیگر رابطه‌ای میان خالق و مخلوق، موجود نمی‌دانند، تنها مذهب تشیع است که «نبوّت» را با حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) ختم شده می‌داند، ولی «ولایت» را که همان رابطه هدایت و تکمیل می‌باشد، بعد از آن حضرت و برای همیشه زنده می‌داند.»
[۱] سالنامه مکتب تشیع، مصاحبات استاد علّامه طباطبایی با پروفسور‌هانری کربن درباره شیعه، ۱۳۳۹، ص۲۰.

بنابراین مسئله تولد آن حضرت به عنوان بزرگترین شاخصه تشیّع مورد توجه دیگران قرار گرفته، و آثار سودمند آن را بیان نموده‌اند چنانکه هانری کربن می‌گوید:
«سرزمین ایران از دید اخروی، سرزمین انتظار است، قلمروی که در آن امام غایب دست‌ اندر کار فرا رساندن ساعت موعود در زمان غیبت است».
[۲] مجله انتظار، شماره ۲، سال اول، ص۱۲۹.


ادله‌های فراوانی بر حیات امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) داریم که اقامه آن هم برای اقناع مذاهب دیگر، و هم تقویت ایمان خودی‌ها لازم و ضروری می‌نماید.

۲.۱ - دلایل ضرورت وجود امام

الف: دلایلی که به صورت کلی وجود امام زنده را در هر زمان لازم و ضروری شمرده‌اند که این گروه از ادلّه هم، بر دو دسته تقسیم می‌شوند:

۲.۱.۱ - دلایل عقلی محض

۱- دلایل عقلی محض، دلائل عقلی که در لزوم بعثت انبیاء، در تمام ادیان مخصوصاً اسلام بیان شده است همچون ضرورت وجود نبی را اقتضاء، می‌کند و کمال مطلق بودن خداوند، لزوم هدایت بشر به سعادت ابدی، دفع ظلم.
[۳] مظفر، محمد رضا، بدایة المعارف الالهیة، شرح محمد محسن خرازی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، ج۲، ص۲۵.
[۴] مصباح، محمدتقی، آموزش عقائد، تهران، شرکت چاپ و نشر بین المللی، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ سوم، ۱/ ۱۳۷۱، ص۱۷۷ - ۱۸۰.    
[۵] علامه حلّی، حسن بن یوسف، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۵ ه‌ -ق، ص۳۵۳ -۳۵۵.    
آن ادلّه در امامت هم جاری و ساری است، مخصوصاً در اسلام که، نبوّت خاتمه یافته است، و حکمت الهی اقتضا می‌کند، که این خاتمیت توام با نصب امام در هر زمان باشد، آن‌هم امامی‌ که زنده باشد، در نتیجه در این زمان هم وجود امام زنده و حیّ در بین جامعه بشری لازم و ضروری می‌باشد.
[۶] مصباح، محمدتقی، آموزش عقائد، تهران، شرکت چاپ و نشر بین المللی، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ سوم، ۱/ ۱۳۷۱، ص۳۰۶.    
والّا اگر امام زنده نباشد با نظام احسن بودن هستی، و کمال مطلق بودن خداوند سازگاری ندارد.

۲.۱.۲ - دلایل نقلی

۲- دلایل نقلی؛ که فهرست‌وار به برخی از آنها اشاره می‌شود:

۲.۱.۲.۱ - واسطه فیض با عالم

الف: امام واسطه فیض الهی و قلب عالم امکان است؛ اگر زمین لحظه‌ای از حجت خدا و امام زنده خالی باشد از هم می‌پاشد و فرو می‌ریزد، چنان که امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود:
«اگر زمین بدون وجود امام بماند ساکنان خود را در کام خود فرو می‌برد»
[۷] صدوق، محمّد بن علی، کمال الدین، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۰۵ ق، ص۲۰۱، باب ۲۱.    

ابن ابی الحدید از علی (علیه‌السّلام) نقل نمود که حضرت فرمود:
«زمین خالی از حجت نیست، خواه ظاهر و آشکار و یا بیمناک و پنهان؛ «اللهم بلی لا تخلو الارض من قائم لله بحجّه اما ظاهراً او خائفاً مغمورا»».
[۸] ابن ابی الحدید، عبد الحمید، شرح نهج البلاغه، قاهره دار احیاء الکتب العربّیه ۱۹۶۰ م، خطبة ۱۴۷، ج۱۸، ص۳۴۷.    

و همچنین ابن حجر عسقلانی یکی از علمای اهل سنت این نظر را تایید نموده است:
«و فی صلاة عیسی خلف رجل من هذه الامة مع کونِهِ فی آخر الزمان و قرب قیام السائة، دلالةٌ للصحیح من الاقوالِ ان الارض لا تخلو عن قائم لله بحجّته».
[۹] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، بیروت، دار المعرفة، ج۶، ص۴۹۴.    


۲.۱.۲.۲ - معیت قرآن واهل‌بیت

ب: همراهی قرآن و پاسداری آیین خدا: از حدیث ثقلین که تواتر آن بین مسلمین قطعی است نکاتی استفاده می‌شود از جمله اینکه قرآن و اهل بیت همیشه همراه یکدیگرند و جدایی ناپذیر «لن یفترقا»
[۱۰] آیة الله مکارم شیرازی، ناصر، با همکاری جمعی از دانشمندان، پیام قرآن، قم، انتشارات نسل جوان، چاپ دوم، ۱۳۷۴ ش، ج۹، ص۷۵.    
لذا باید همیشه امام زنده‌ای در هر زمان در کنار قرآن وجود داشته باشد، تا مضمون حدیث تحقق پیدا کند.
و همچنین پاسداری و صیانت از قرآن و آیین خدا می‌طلبد که همیشه امام زنده‌ای وجود داشته باشد، علی (علیه‌السّلام) فرمود:
«هرگز روی زمین از قیام کننده‌ای یا حجت و دلیلی، خالی نمی‌ماند... تا دلایل و اسناد روشنی الهی از بین نرود و به فراموشی نگراید.»
[۱۱] ابن ابی الحدید، عبد الحمید، شرح نهج البلاغه، قاهره دار احیاء الکتب العربّیه ۱۹۶۰ م، خطبة ۱۴۷، ج۱۸، ص۳۴۷.    


۲.۱.۲.۳ - وجود شب قدر

ج: وجود شب قدر دلیل وجود امام زنده در هر عصر و زمان: چرا که نزول تقدیرات یک سال، می‌طلبد نبی و یا امامی‌ را که تقدیرات را از عالم اعلی دریافت (و تلقی) نماید، چنانکه پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به ابوبکر و عمر فرمود:
«تقدیرات (هر سال در شب قدر) بر چه کسی نازل می‌شود؟ گفتند: بر شما یا رسول الله، فرمود: آیا شب قدر بعد از من ادامه دارد، گفتند بلی، فرمود: در آن وقت تقدیرات بر چه کسی فرود می‌آید؟ گفتند نمی‌دانیم، فرمود: بدانید بر این شخص (اشاره فرمود به علی (علیه‌السّلام)) نازل می‌شود.»
[۱۲] کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه سیدهاشم رسولی، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ چهارم، ج۱، ص۲۴۹.    

با توجّه به این‌که ائمه (علیهم‌السّلام) توسط امام سابق به عنوان امام اعلام می‌شود و از طرف خداوند تعیین شده‌اند. بعد از علی (علیه‌السّلام) بر ائمه دیگر تا می‌رسد به این زمان، چون شهادت امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) از مسلمات تاریخ است، بعد از ایشان، باید امام زنده‌ای باشد تا تقدیرات بر او (و قلب مبارکش) نازل شود، و حوادث یکسال را دریافت نماید. چنانکه امام علی (علیه‌السّلام) فرمود:
«لیله القدر در هر سال وجود دارد که تقدیرات یکسال بر والیان بعد از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نازل می‌شود، گفته شد ولات امر چه کسانی هستند؟ فرمود: من و یازده نفر از نسل من.»
[۱۳] عاملی، شیخ حر، اثبات الهداة، ج۲، ص۲۹۶.    


۱. ↑ سالنامه مکتب تشیع، مصاحبات استاد علّامه طباطبایی با پروفسور‌هانری کربن درباره شیعه، ۱۳۳۹، ص۲۰.
۲. ↑ مجله انتظار، شماره ۲، سال اول، ص۱۲۹.
۳. ↑ مظفر، محمد رضا، بدایة المعارف الالهیة، شرح محمد محسن خرازی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، ج۲، ص۲۵.
۴. ↑ مصباح، محمدتقی، آموزش عقائد، تهران، شرکت چاپ و نشر بین المللی، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ سوم، ۱/ ۱۳۷۱، ص۱۷۷ - ۱۸۰.    
۵. ↑ علامه حلّی، حسن بن یوسف، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۵ ه‌ -ق، ص۳۵۳ -۳۵۵.    
۶. ↑ مصباح، محمدتقی، آموزش عقائد، تهران، شرکت چاپ و نشر بین المللی، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ سوم، ۱/ ۱۳۷۱، ص۳۰۶.    
۷. ↑ صدوق، محمّد بن علی، کمال الدین، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۰۵ ق، ص۲۰۱، باب ۲۱.    
۸. ↑ ابن ابی الحدید، عبد الحمید، شرح نهج البلاغه، قاهره دار احیاء الکتب العربّیه ۱۹۶۰ م، خطبة ۱۴۷، ج۱۸، ص۳۴۷.    
۹. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، بیروت، دار المعرفة، ج۶، ص۴۹۴.    
۱۰. ↑ آیة الله مکارم شیرازی، ناصر، با همکاری جمعی از دانشمندان، پیام قرآن، قم، انتشارات نسل جوان، چاپ دوم، ۱۳۷۴ ش، ج۹، ص۷۵.    
۱۱. ↑ ابن ابی الحدید، عبد الحمید، شرح نهج البلاغه، قاهره دار احیاء الکتب العربّیه ۱۹۶۰ م، خطبة ۱۴۷، ج۱۸، ص۳۴۷.    
۱۲. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه سیدهاشم رسولی، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ چهارم، ج۱، ص۲۴۹.    
۱۳. ↑ عاملی، شیخ حر، اثبات الهداة، ج۲، ص۲۹۶.    


سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «وجود امام عصر»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۴/۲۸.    

رده‌های این صفحه : مقالات اندیشه قم
جعبه ابزار