هدایت همگانی (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بنا به
آیات قرآن هدایت خداوند همگانی و عمومی است.
تنها
خداوند، قادر بر
هدایت عمومى و همگانى انسانها:
۱. «وان كانَ كَبُرَ عَلَيكَ اعرَاضُهُم فَانِ استَطَعتَ ان تَبتَغِىَ نَفَقًا فِى الارضِ او سُلَّمًا فِى السَّماءِ فَتَأتِيَهُم بِايَةٍ ولَو شاءَ اللَّهُ لَجَمَعَهُم عَلَى الهُدى فَلا تَكونَنَّ مِنَ الجهِلين؛
و اگر
اعراض كردن آنها بر تو سنگين است، چنانچه بتوانى نقبى در
زمین بزنى، يا نردبانى به
آسمان بگذارى و اعماق زمين و آسمانها را جستجو كنى، چنين كن تا آيه و نشانه ديگرى براى آنها بياورى! امّا اگر خدا بخواهد، آنها را به اجبار بر هدايت جمع خواهد كرد. ولى هدايت اجبارى، چه سودى دارد؟ پس هرگز از
جاهلان مباش.»
۲. «قُل هَل مِن شُرَكاكُم مَن يَهدى الَى الحَقّ قُلِ اللَّهُ يَهدى لِلحَقّ افَمَن يَهدى الَى الحَقّ احَقُّ ان يُتَّبَعَ امَّن لا يَهِدّى الّا ان يُهدى فَما لَكُم كَيفَ تَحكُمون؛
بگو: آيا هيچ يك از معبودهاى شما، به سوى حق هدايت مى‌كند؟! بگو: تنها خدا به حق هدايت مى‌كند. آيا كسى كه هدايت به سوى
حق مى‌كند براى پيروى شايسته‌تر است، يا آن كس كه هدايت نمى‌شود مگر هدايتش كنند؟! شما را چه مى‌شود، چگونه
داوری مى‌كنيد؟!»
۳. «ولَو انَّ قُرءانًا سُيّرَت بِهِ الجِبالُ او قُطّعَت بِهِ الارضُ او كُلّمَ بِهِ المَوتى بَل لِلَّهِ الامرُ جَميعًا افَلَم يَايَسِ الَّذينَ ءامَنوا ان لَو يَشاءُ اللَّهُ لَهَدَى النّاسَ جَميعًا ولا يَزالُ الَّذينَ كَفَروا تُصيبُهُم بِما صَنَعوا قارِعَةٌ او تَحُلُّ قَريبًا مِن دارِهِم حَتّى يَأتِىَ وعدُ اللَّهِ انَّ اللَّهَ لا يُخلِفُ الميعاد • افَمَن هُوَ قامٌ عَلى كُلّ نَفسٍ بِما كَسَبَت وجَعَلوا لِلَّهِ شُرَكاءَ قُل سَمّوهُم ام تُنَبّونَهُ بِما لا يَعلَمُ فِى الارضِ ام بِظهِرٍ مِنَ القَولِ بَل زُيّنَ لِلَّذينَ كَفَروا مَكرُهُم وصُدّوا عَنِ السَّبيلِ ومَن يُضلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِن هاد؛
اگربوسيله قرآن،
کوه‌ها به حركت در آيند يا زمين قطعه قطعه شود، يا بوسيله آن با مردگان سخن گفته شود، باز هم
کافران، ايمان نخواهند آورد. ولى تمام امور در اختيار خداست. آيا آنها كه ايمان آورده‌اند نمى‌دانند كه اگر خدا بخواهد همه مردم را به اجبار هدايت مى‌كند؟! (امّا هدايت اجبارى سودى ندارد.) و پيوسته بلاهاى كوبنده‌اى بر كافران به سبب اعمالشان وارد مى‌شود، و يا به نزديكى خانه آنها فرود مى‌آيد، تا وعده نهايى خدا فرارسد؛ به يقين خداوند از وعده خود تخلّف نمى‌كند. آيا كسى كه بر همه سلطه دارد و مراقب همه است و اعمالشان را مى‌بيند، (همچون كسى است كه هيچ يك از اين صفات را ندارد)؟! آنان براى خدا همتايانى قراردادند؛ بگو: آنها را نام ببريد! آيا چيزى رابه او خبر مى‌دهيد كه از وجود آن در روى زمين بى‌خبر است، يا سخنان ظاهرى و بى محتوا مى‌گوييد؟! او همتايى ندارد؛ ولى در نظر كافران،
دروغ و نيرنگشان جلوه داده شده است، و مى‌پندارند واقعيتى دارد و آنها به سبب اعمالشان از
راه خدا بازداشته شده‌اند؛ و هركس را خدا گمراه كند، هدايت كننده‌اى براى او وجود نخواهد داشت.»
۴. «قالَ هَل يَسمَعونَكُم اذتَدعون • او يَنفَعونَكُم او يَضُرّون • فَانَّهُم عَدُوٌّ لى الّا رَبَّ العلَمين؛
گفت: آيا هنگامى كه آنها را مى‌خوانيد صداى شما رامى‌شنوند؟! يا سود و زيانى به شما مى‌رسانند؟! همه آنها
دشمن من هستند (و من دشمن آنها)، مگر پروردگار جهانيان.»
منشأ هدایت (قرآن).
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۳، ص۱۰۶، برگرفته از مقاله «هدایت همگانی».
