• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

هدایت تکوینی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



منظور از هدایت تکوینى و عمومى آن است که خداوند به وسیله عقل و فهم و فکر و وجدان و غرایز که در وجود موجودات نهاده، آنان را زیر پوشش نظام آفرینش و طبق قانون خاص و حساب شده اى، به راه‌هاى زندگی و تدبیر و اداره امور خویش هدایت و رهبرى مى کند.



هدایت تکوینی به معنای فراهم ساختن شرط‌ها و بسترهای تکامل موجودات است.‌


کلمه «هدایت» به معنای ارشاد و راه نمودن است.
[۱] معجم مقاییس اللّغة، ج۶، ص۴۲.
[۲] القاموس المحیط، ج۲، ص۴۰۵.
برخی لغت‌شناسان قید «از روی لطف و خیرخواهی» را نیز بدین معنا افزوده‌اند.
[۳] المفردات، ص۵۳۸.

بدین سان، معنای هدایت عبارت است از: ارشاد و راه نمودنی که همراه خیرخواهی و از سر لطف است.


در اصطلاح دینی، هدایت تعیین کمال مناسب شی‌ء و نمایانیدن راه رسیدن به آن است.
[۴] هدایت در قرآن، ص۲۰.



خداوند پس از آفرینش موجودات، همه را به کمال مناسب خویش راه نموده است.
آیات قرآنی از دو گونه هدایت تکوینی یاد کرده‌اند:

۴.۱ - هدایت تکوینی عام

از اطلاق این دسته آیات برمی‌آید که مراد، هدایت عمومی همه آفریدگان است.

۴.۲ - هدایت تکوینی خاص

قرآن کریم در آیه‌ای، به نوعی از وحی اشاره می‌کند که ویژه زنبور عسل است و مراد، گونه‌ای خاص از تعلیم و هدایت است. زنبور عسل از گذر این هدایت تکوینی خاص امور زندگی اجتماعی خویش را سامان می‌دهد و بقای خود را تضمین می‌بخشد.
این قبیل آیات بر هدایت تکوینی خاص انسان گواهی می‌دهند و از این حقیقت پرده برمی‌دارند که بهره انسان از هدایت تکوینی، بیش از دیگر موجودات است.

۴.۲.۱ - هدایت تکوینی خاص انسان

در هدایت تکوینی انسان، الهام به باز شناختن خوبی‌ها و بدی‌ها نیز جای دارد و راه او از این گذر به سوی کمال هموار شده است.
[۱۱] هدایت در قرآن، ص۲۷-۲۵.

افزون بر این، آیات یاد شده اهمیّت ویژه انسان را در نظام آفرینش آشکار می‌سازند و دلالت می‌کنند که او مدار و محور جهان آفرینش است و موجودات و مخلوقات دیگر، خادم اویند و به تبع او آفریده شده‌اند.


۱. معجم مقاییس اللّغة، ج۶، ص۴۲.
۲. القاموس المحیط، ج۲، ص۴۰۵.
۳. المفردات، ص۵۳۸.
۴. هدایت در قرآن، ص۲۰.
۵. طه/سوره۲۰، آیه۵۰.    
۶. اعلی/سوره۸۷، آیه۲-۳.    
۷. زمر/سوره۳۹، ‌آیه۲۱.    
۸. نحل/سوره۱۶، آیه۶۸.    
۹. فاطر/سوره۳۵، آیه۹.    
۱۰. بلد/سوره۹۰،‌ آیه۸-۱۰.    
۱۱. هدایت در قرآن، ص۲۷-۲۵.
۱۲. بقره/سوره۲، آیه۲۹.    



فرهنگ شیعه، ص۴۶۹-۴۷۰.    



جعبه ابزار