• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نداء (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





نِداء ( به کسر نون) از واژگان قرآن کریم به معنای بلند شدن صدا و ظهور آن و گاهی فقط به صدا اطلاق می‌شود.



نِداء : راغب گوید: نداء بلند شدن صدا و ظهور آنست و گاهی فقط به صدا اطلاق می‌شود. طبرسی فرموده: «نَدَی‌ الصَّوْتُ» یعنی صدا بسیار رفت «نَادَاهُ‌ نِدَاءً» یعنی او را با بلندترین صدایش خواند. در صحاح و اقرب آمده «نَادَاهُ‌:صا ح به» یعنی به او صیحه زد. از اینها روشن می‌شود که نداء خواندن به صدای بلند است در قاموس و صحاح گفته: «النِّدَاءُ: الصوت» در مصباح و اقرب آمده: «النِّدَاءُ: الدّعاء» و در اقرب افزوده: «الصوت المجرّد» بنا بر این قید بلند بودن در آن معتبر نیست.


تدبّر در آیات قرآن نشان می‌دهد که رفع الصوت در آن معتبر است و مطلق صدا نیست. مثلا در آیات‌ (وَ نادَوْا اَصْحابَ الْجَنَّةِ اَنْ سَلامٌ عَلَیْکُمْ‌) (و بهشتيان را صدا مى‌زنند كه: «درود بر شما باد!») (وَ نادَوْا یا مالِکُ لِیَقْضِ عَلَیْنا رَبُّکَ قالَ اِنَّکُمْ ماکِثُونَ‌) (آنها فرياد مى‌كشند: «اى مالک دوزخ! اى كاش پروردگارت ما را بميراند تا آسوده شويم!» مى‌گويد: «شما در اين جا ماندگار هستيد.») (اِذا نُودِیَ‌ لِلصَّلاةِ مِنْ یَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا اِلی‌ ذِکْرِ اللَّهِ‌) (هنگامى كه براى نماز روز جمعه اذان گفته شود، به سوى ذکر خدا و نماز بشتابيد) رفع الصوت ملحوظ است گر چه در بعضی از آیات می‌شود به معنی مطلق دعا و خواندن باشد (اِذْ نادی‌ رَبَّهُ‌ نِداءً خَفِیًّا) (در آن هنگام كه پروردگارش را در خلوتگاه عبادت خواند.) آیه در باره زکریّا (علیه‌السّلام) است که از خدا برای خود فرزندی خواست.
اگر مراد از نداء صدای بلند باشد «خَفِیًّا» به معنی مخفی بودن از مردم است یعنی در خفاء و خلوت خدا را ندا کرد در علّت ندا گفته‌اند که زکریّا (علیه‌السّلام) در اثر احوال بد فرض کرده که از خدا دور شده لذا خدا را ندا کرده است طبرسی آنرا دعا در نفس خویش گفته است المیزان احتمال اوّل را تایید کرده و آیه‌ فَخَرَجَ عَلی‌ قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرابِ‌ که در آیات بعدی آمده مؤیّد آن شمرده است.
(وَ یا قَوْمِ اِنِّی اَخافُ عَلَیْکُمْ یَوْمَ‌ التَّنادِ) (اى قوم من! من از روزى كه مردم يكديگر را صدا مى‌زنند و از هم يارى مى‌طلبند بر شما بيمناكم!) «تَنَادِ» در اصل تنادی است و کسره دال علامت حذف یاء است در باره اینکه چرا روز قیامت روز تنادی است گفته‌اند: که اهل عذاب یکدیگر را با ویل و هلاکت ندا می‌کنند و گفته‌اند اهل بهشت و جهنّم یکدیگر را ندا کنند چنانکه در سوره اعراف آمده شاید مراد از آن‌ (وَ اِذْ یَتَحاجُّونَ فِی النَّارِ...) (به خاطر بياور هنگامى را كه در آتش دوزخ با هم به گفتگو و ستيز مى‌پردازند) و ما بعدش باشد که در آیات ۴۷- ۴۸. این سوره آمده است. در مفردات گفته: اصل نداء از ندی به معنی رطوبت است و صوت را از آن نداء گفته‌اند که هر کس رطوبت دهانش بیشتر باشد کلامش نیکوتر است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۳۹.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۷۹۶.    
۳. فخرالدین طریحی، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۴۱۲.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۷۹۶.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱، ص۴۶۳.    
۶. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج۶، ص۲۵۰۵.    
۷. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج۶، ص۲۵۰۵.    
۸. فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، قاموس المحیط، ج۴، ص۳۹۴.    
۹. قیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ج۱، ص۳۰۸.    
۱۰. اعراف/سوره۷، آیه۴۶.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۵۶.    
۱۲. زخرف/سوره۴۳، آیه۷۷.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۹۵.    
۱۴. جمعه/سوره۶۲، آیه۹.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۵۴.    
۱۶. مریم/سوره۱۹، آیه۳.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۰۵.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۶، ص۷۷۶.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۴، ص۷.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه المیزان، ج۱۴، ص۶.    
۲۱. غافر/سوره۴۰، آیه۳۲.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۷۰.    
۲۳. غافر/سوره۴۰، آیه۴۷.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۷۲.    
۲۵. اعراف/سوره۷، آیه۴۷-۴۸.    
۲۶. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۷۹۷.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «نِدَاء»، ج۷، ص۳۹.    






جعبه ابزار