مُعَلَّقّة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُعَلَّقّة:
(فَتَذَروها کَالْمُعَلَّقَةِ) مُعَلَّقّة: به معنی «بلا تکلیف و سرگردان» است.
این
آیه تاکید برآن دارد که
مردان باید مراقب باشند کم‌ترین انحرافی از مسیر
عدالت در مورد
همسران خود پیدا نکنند؛ اینجاست که این توهم پیش می‌آید که مراعات عدالت حتی در مورد
محبت و
علاقه قلبی امکان‌پذیر نیست، ولی نسبت به اعمال و رفتار و رعایت حقوق در میان همسران که برای انسان، امکان‌پذیر است روی عدالت تاکید شده است.
در عین حال برای این که مردان از این حکم، سوءاستفاده نکنند به دنبال آیه می‌فرماید:
«... اکنون که نمی‌توانید مساوات کامل را از نظر محبت، میان همسران خود رعایت کنید لااقل تمام تمایل قلبی خود را متوجه یکی از آنان نسازید که دیگری به صورت بلا تکلیف درآید و حقوق او نیز عملا ضایع شود...»
در روایات اسلامی مطالبی درباره رعایت عدالت در میان همسران نقل شده که عظمت این
قانون را مشخص می‌سازد، از جمله این که: در حدیثی می‌خوانیم
علی (علیه‌السّلام) در آن روزی که
متعلق به یکی از دو همسرش بود، حتی وضوی خود را در خانه دیگری نمی‌گرفت
و درباره
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌خوانیم که حتی به هنگام بیماری در خانه یکی از همسران خود، توقف نمی‌کرد
و درباره
معاذ بن جبل نقل شده که دو همسر داشت و هر دو در بیماری
طاعون با هم از
دنیا رفتند، او حتی برای مقدم داشتن دفن یکی بر دیگری از
قرعه استفاده کرد، تا کاری برخلاف عدالت انجام نداده باشد.
به موردی از کاربرد
مُعَلَّقّة در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ لَن تَسْتَطیعواْ اَن تَعْدِلواْ بَیْنَ النِّساء وَ لَوْ حَرَصْتُمْ فَلا تَمیلواْ کُلَّ الْمَیْلِ فَتَذَروها کَالْمُعَلَّقَةِ وَ اِن تُصْلِحواْ وَ تَتَّقواْ فَاِنَّ اللّهَ کانَ غَفورًا رَّحیمًا) (شما هرگز نمی‌توانید از نظر محبّت قلبی در میان
زنان خود، عدالت برقرار کنید، هر چند کوشش نمایید؛ ولی تمایل خود را به کلّی متوجّه یک طرف نسازید که دیگری را به
صورت زنی بلا تکلیف در آورید و اگر راه
صلاح و
پرهیزگاری پیش گیرید،
خداوند آمرزنده و مهربان است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
خدای تعالی بیان می‌کند که رعایت عدالت به معنای حقیقی آن در بین زنان و اینکه یک مرد
حد وسط حقیقی دوستی را در بین زنان خود رعایت کند چیزی است که هیچ انسانی قادر بر آن نیست، هر قدر هم که در تحقق دادن آن
حرص بورزد، پس آنچه در این باب بر مرد
واجب است این است که یکسره از حد وسط به یکی از دو طرف
افراط و
تفریط منحرف نشود و تا آنجا که برایش ممکن است رعایت عدالت را بکند و مخصوصا مراقب باشد که به طرف تفریط یعنی کوتاهی در ادای حق همسر خود منحرف نگردد و زن خود را بلا تکلیف و مانند زن بی‌شوهر نگذارد که نه
شوهر داشته باشد و از شوهرش بهره‌مند شود و نه نداشته باشد تا بتواند همسری دیگر اختیار نموده، و یا پی کار خود برود.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «
مُعَلَّقّة»، ج۳، ص۲۱۶-۲۱۷.
