مُبْلس (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُبْلس: (إِذا هُمْ فِيْهِ مُبْلِسُونَ) «مُبْلس» از مادّه «
ابلاس» در اصل به معناى اندوهى است كه از شدت ناراحتى به انسان دست مى‌دهد و از آن‌جا كه چنين اندوهى انسان را به سكوت دعوت مى‌كند، مادّه «
ابلاس» به معناى سكوت و بازماندن از جواب نيز به كار رفته و از آن‌جا كه در شدائد، انسان از نجات خود مأيوس مى‌شود، اين ماده، در مورد
يأس، نيز به كار رفته است
و نامگذارى
«ابلیس» به اين نام به خاطر همين معنا است كه مأيوس از رحمت خدا است.
ترجمه و تفاسیر
آیات مرتبط با
مُبْلس:
(حَتَّى إِذَا فَتَحْنَا عَلَيْهِم بَابًا ذَا عَذَابٍ شَدِيدٍ إِذَا هُمْ فِيهِ مُبْلِسُونَ) (اين وضع ادامه مى‌يابد تا زمانى‌كه درى از عذاب شديد به روى آنان بگشاييم و چنان گرفتار مى‌شوند كه ناگهان كاملًا مأيوس گردند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: يعنى هم‌چنان به حال خود باقى هستند، نه رحمت در آن‌ها اثر مى‌گذارد و نه عذاب، تا آن‌كه درى از عذاب شديد كه همان
مرگ است، به رويشان باز كنيم، مرگى كه دنبالش عذاب آخرت است كه در سياق آيات و مخصوصا آيات آينده به آن اشاره شده است، اين مرگ هم ناگهانى مى‌رسد و به كلى از خير مايوسشان مى‌كند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَ إِن كَانُوا مِن قَبْلِ أَن يُنَزَّلَ عَلَيْهِم مِّن قَبْلِهِ لَمُبْلِسِينَ) (هرچند پيش از آن‌كه بر آنان نازل شود مأيوس بودند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه مبلسين از مصدر ابلاس است و ابلاس به معناى
ياس و نوميدى است و ضمير در ينزل به كلمه ودق بر مى‌گردد. همچنين ضمير در كلمه من قبله ، به‌طورى‌كه گفته‌اند و بنابراين كلمه من قبله تاكيد جمله
(مِنْ قَبْلِ أَنْ يُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ) خواهد بود و فائده اين تاكيد، باز به طورى كه گفته‌اند
فهماندن سرعت دگرگونى دل‌ها از
ياس به خوشحالى است، چون جمله
(مِنْ قَبْلِ أَنْ يُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ) بيش از اين نمى‌رسانيد، كه خشكى زدگان قبل از اين‌كه باران آيد نوميد بودند و احتمال دارد كه نوميدى آنان مدت زيادى قبل از آمدن باران بوده و كلمه من قبله احتمال فاصله زياد را دفع نموده، مى‌رساند در همان يک لحظه قبل نوميد بودند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(لَا يُفَتَّرُ عَنْهُمْ وَ هُمْ فِيهِ مُبْلِسُونَ) (هرگز عذاب آنان كاسته نمى‌شود و در آن‌جا از همه چيز مأيوسند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه مبلسون جمع اسم فاعل از مصدر ابلاس به معناى نوميد كردن است. مى‌فرمايد مجرمين كه در عذاب جهنم قرار دارند از رحمت خدا و يا از بيرون شدن از
دوزخ نوميدند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مُبْلس»، ص۴۹۸.
