• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

منسک (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مَنْسَک (به فتح میم و فتح سین) از واژگان قرآن کریم که هم مصدر میمی آید به معنی عبادت و هم اسم مکان و زمان است.



مَنْسَک‌ (بر وزن معبد) هم مصدر میمی آید به معنی عبادت و هم اسم مکان و زمان چنانکه در مصباح تصریح شده، جمع آن مناسک است.
(لِکُلِّ اُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَکاً هُمْ‌ ناسِکُوهُ‌ فَلا یُنازِعُنَّکَ فِی الْاَمْرِ وَ ادْعُ اِلی‌ رَبِّکَ اِنَّکَ لَعَلی‌ هُدیً مُسْتَقِیمٍ‌) «برای هر امّت عبادتی است که بدان عابداند و عمل می‌کنند پس در باره عملی که تو می‌آوری منازعه نکنند...»
ظاهرا در باره اعمال و عباداتی که آن حضرت می‌آورد منازعه کرده و می‌گفتند: اینگونه عبادات در ادیان گذشته سابقه ندارد آیه در جواب می‌گوید: برای هر امّت عبادت بخصوصی است امّت اسلامی نیز عبادت بخصوصی دارد، علی هذا منسک در آیه مصدر و مراد از «امة» امّت‌های گذشته است که صاحب ادیان آسمانی بوده‌اند نه امّت‌های مشرکان.


(وَ لِکُلِّ اُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَکاً لِیَذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلی‌ ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِیمَةِ الْاَنْعامِ..) (براى هر امّتى قربانگاهى قرار داديم، تا نام خدا را به هنگام قربانی بر چهارپايانى كه به آنان روزى داده‌ايم ببرند) در این آیه نیز ظاهرا مَنْسَک به معنی عبادت است ولی عبادت قربانی و تضحیه یعنی برای هر امّتی از امم گذشته عبادتی از قربانی قرار دادیم تا نام خدا را بر چهارپایان که قربانی می‌کنند یاد نمایند و شما اولین امّت نیستید که قربانی بر آنها تشریع شده است.
(فَاِذا قَضَیْتُمْ‌ مَناسِکَکُمْ‌ فَاذْکُرُوا اللَّهَ‌..) (و هنگامى كه مناسک حجّ خود را انجام داديد، خدا را ياد كنيد)
مناسک به معنی عبادت‌های حجّ است‌ (وَ اَرِنا مَناسِکَنا وَ تُبْ عَلَیْنا اِنَّکَ اَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ‌) (شيوه عبادتمان را به ما نشان ده‌ و توبه ما را بپذير، كه تويى توبه‌پذير مهربان) «اَرِنا» را در آیه تعلیم معنی کرده‌اند یعنی عبادت‌های ما را به ما تعلیم کن و شاید مرا از آن بصیرت باشد یعنی ما را در عبادت‌هامان بصیرت و بینائی بده بعضی مناسک را مواضع اعمال حجّ دانسته‌اند.
در خاتمه ناگفته نماند: که در مفردات و المنار تصریح شده که نسک در اعمال حج غلبه پیدا کرده و مخصوص آن شده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۵۷.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۸۰۲.    
۳. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۰، ص۴۹۹.    
۴. فخرالدین طریحی، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۲۹۵.    
۵. قیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ج۱، ص۳۱۱.    
۶. حج/سوره۲۲، آیه۶۷.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۴، ص۴۰۵.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۵۷۴.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۷، ص۱۵۰.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۱۸.    
۱۱. حج/سوره۲۲، آیه۳۴.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۳۶.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۴، ص۳۷۴.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۵۲۹.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۷، ص۱۳۴.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۲۱۲.    
۱۷. بقره/سوره۲، آیه۲۰۰.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۱.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۲، ص۸۶.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۱۲۶.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۲، ص۵۲۹.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۲۵۸.    
۲۳. بقره/سوره۲، آیه۱۲۸.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۰.    
۲۵. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۸۰۲.    
۲۶. رشیدرضا، محمد، تفسیر المنار، ج۸، ص۲۱۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «منسک»، ج۷، ص۵۷.    






جعبه ابزار