محمدصادق موسوی اصفهانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
میرزا محمدصادق موسوی اصفهانی شاعر
و دبیر پرآوازه نیمه دوم سده دوازدهم هجری بود که به «نامی» تخلص می‌کرد.
وی از بزرگان
سادات موسوی
و برادرزاده میرزا محمدرحیم حکیم باشی، پزشک
و منشی سلطان
صفوی به شمار می‌رفت. نیاکان او نزدیک به ۱۵۰ سال به فرمان پادشاهان صفویه از
فارس به
اصفهان رفتند (کمابیش ۱۰۳۰ هجری)
و به طبابت پادشاهان آن سامان سرگرم بودند.
محمدصادق در جوانی مشق انشا می‌کرد
و در نظم
و نثر چیره دست شد
و افزون بر نویسندگی
و شاعری
و سرودن مثنوی‌هایی به پیروی از خمسه نظامی، به نوشتن تاریخ
زندیان پرداخت.
تاریخ مرگ او بر پایه گزارش شاگردش، میرزا عبد الکریم ۱۲۰۴ بوده است.
از دیوان قصاید
و غزلیات او اثری نیست، اما مجموعه مثنوی‌های پنج گانه او به نام نامه نامی اکنون موجود است
و درج گهر، خسرو
و شیرین (چهار هزار بیت)، لیلی
و مجنون،
یوسف و زلیخا
و وامق و عذرا (دو هزار بیت) را در بر دارد. تاریخ گیتی گشا، شهیرترین اثر اوست که به تاریخ سلسله زندیه می‌پردازد
و اگر چه گمان زده‌اند که این نام را شاگردش بر آن اثر نهاده باشد، از گذشته تا کنون چنین نامیده می‌شده است. نویسندگان
و شاعران هم روزگار او مانند ابوالحسن غفاری
و لطفعلی بیگ آذر بیگدلی، از شخصیت
و قلم او به نیکی یاد کرده‌اند.
او در روزگار محمدجعفر خان، فرمان یافت که کتابی در باره احوال زندیه بنویسد
و تا سال مرگش (۱۲۰۴) بدین کار همت گمارد، اما کتاب او به پایان نرسید
و شاگردش، میرزا عبد الکریم بن علی رضا شریف شیرازی اثر او را به پایان برد.
تاریخ گیتی‌گشا در تاریخ زندیه (کتاب)
نرم افزار تاریخ اسلامی ایران، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
