• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابن‌رضوان ابویحیی محمد بن‌ رضوان‌ نمیری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابویحیی‌ اِبْن‌ِ‌رِضْوان‌، محمد بن‌ رضوان‌ بن‌ محمد بن‌ احمد بن‌ ابراهیم‌ بن‌ ارقم‌ نمیری‌ (د ۱۷ ربیع‌الاخر ۶۵۷ق‌/۱۳ آوریل‌ ۱۲۵۹م‌ )، فقیه‌ مالکی‌ ، نحوی‌ و لغوی‌ است.



وی‌ اهل‌ وادی‌ آش‌ (شهری‌ در اندلس‌) بود.
[۱] محمد ابن‌خطیب‌، الاحاطة، ج۲، ص۱۴۱، به‌ کوشش‌ عنان‌ محمد عبدالله‌، قاهره‌، ۱۳۹۴ق‌/ ۱۹۷۴م‌.



ابن‌رضوان‌ همچنین‌ با حساب‌ و هیأت‌ و هندسه‌ آشنا بوده‌ و گفته‌اند بر یاران‌ زمان‌ خود برتری‌ داشته‌ است‌. وی‌ صاحب‌ مقامی‌ والا و سیرتی‌ نیکو بود.
[۲] محمد ابن‌خطیب‌، الاحاطة، ج۲، ص۱۴۱-۱۴۲، به‌ کوشش‌ عنان‌ محمد عبدالله‌، قاهره‌، ۱۳۹۴ق‌/ ۱۹۷۴م‌.



او در وادی‌ آش‌
[۳] عمررضا کحاله‌، معجم‌ المؤلفین‌، ج ۹، ص۳۱۸، بیروت‌، ۱۹۵۷م‌.
و بعد از مدتی‌ در بُرشانه‌ (از قرای‌ اشبیلیه‌) به‌ شغل‌ قضا اشتغال‌ داشته‌ است. ‌
[۴] سیوطی‌، بغیة الوعاة، ج۱، ص۱۰۴، به‌ کوشش‌ محمد ابوالفضل‌ ابراهیم‌، قاهره‌، ۱۳۸۴ق‌/ ۱۹۶۴م‌.



قرائات‌ سبع‌ و لغت‌ را از ابوکرم‌ جودی‌ بن‌ عبدالرحمان‌ فرا گرفته‌ و از دیگران‌ نیز تحصیل‌ علم‌ کرده‌ و در غرناطه‌ همدم‌ و همنشین‌ دانشمندان‌ بوده‌ است. ‌
[۵] محمد ابن‌خطیب‌، الاحاطة، ج۲، ص۱۴۲، به‌ کوشش‌ عنان‌ محمد عبدالله‌، قاهره‌، ۱۳۹۴ق‌/ ۱۹۷۴م‌.



مهم‌ترین‌ تألیف‌ او کتابی‌ است‌ خطی‌ به‌ نام‌ الاحنفال‌ فی‌ استیفاء ماللخیل‌ من‌ الاحوال‌
[۶] بغدادی‌، ایضاح‌، ج۱، ص۳۱.
که‌ درباره اسب‌ نوشته‌ است‌ و جلد دوم‌ آن‌ که‌ خود کتاب‌ پرحجمی‌ است‌ در اسکوریال‌ (شم ۹۰۲) موجود است‌. این‌ نسخه‌ که‌ برای‌ کتابخانه امیر ابوعبدالله‌ محمد بن‌ نصر، سومین‌ خلیفه نصیریان‌ در غرناطه‌ (۷۰۱- ۷۰۸ق‌/۱۳۰۱- ۱۳۰۹م‌) تدوین‌ یافته‌، به‌ بابهایی‌ تقسیم‌ بندی‌ شده‌ و در آن‌ اشعاری‌ درباره اسبها آمده‌ است‌. یونس‌ بویگس، خاورشناس‌ اسپانیایی‌، درباره نویسنده آن‌ پژوهشی‌ دارد.
دیگر آثار ابن‌رضوان‌ از این‌ قرار است‌: الاسطرلاب‌ الخطی‌ و العمل‌ به‌؛ تقایید منثور و منظوم‌ فی‌ علم‌ النجوم‌؛ شجرة فی‌ انساب‌ العرب‌؛ مختصر الغریب‌ المصنف‌، که‌ خلاصه کتاب‌ الغریب‌ المصنف‌ ابوعمرو اسحاق‌ بن‌ مرار شیبانی‌ است‌؛ مختصر احیاء علوم‌ الدین‌.
[۷] محمد ابن‌خطیب‌، الاحاطة، ج۲، ص۱۴۲-۱۴۳، به‌ کوشش‌ عنان‌ محمد عبدالله‌، قاهره‌، ۱۳۹۴ق‌/ ۱۹۷۴م‌.
[۸] حاجی‌ خلیفه‌، کشف‌، ج۲، ص۱۲۰۹.
[۹] بغدادی‌، هدیة العارفین‌، ج۲، ص۱۲۶، استانبول‌، ۱۹۶۷م‌.



(۱) محمد ابن‌خطیب‌، الاحاطة، به‌ کوشش‌ عنان‌ محمد عبدالله‌، قاهره‌، ۱۳۹۴ق‌/ ۱۹۷۴م‌.
(۲) بغدادی‌، ایضاح‌.
(۳) بغدادی‌، هدیة العارفین‌، استانبول‌، ۱۹۶۷م‌.
(۴) حاجی‌ خلیفه‌، کشف‌.
(۵) سیوطی‌، بغیة الوعاة، به‌ کوشش‌ محمد ابوالفضل‌ ابراهیم‌، قاهره‌، ۱۳۸۴ق‌/ ۱۹۶۴م‌.
(۶) عمررضا کحاله‌، معجم‌ المؤلفین‌، بیروت‌، ۱۹۵۷م‌.


۱. محمد ابن‌خطیب‌، الاحاطة، ج۲، ص۱۴۱، به‌ کوشش‌ عنان‌ محمد عبدالله‌، قاهره‌، ۱۳۹۴ق‌/ ۱۹۷۴م‌.
۲. محمد ابن‌خطیب‌، الاحاطة، ج۲، ص۱۴۱-۱۴۲، به‌ کوشش‌ عنان‌ محمد عبدالله‌، قاهره‌، ۱۳۹۴ق‌/ ۱۹۷۴م‌.
۳. عمررضا کحاله‌، معجم‌ المؤلفین‌، ج ۹، ص۳۱۸، بیروت‌، ۱۹۵۷م‌.
۴. سیوطی‌، بغیة الوعاة، ج۱، ص۱۰۴، به‌ کوشش‌ محمد ابوالفضل‌ ابراهیم‌، قاهره‌، ۱۳۸۴ق‌/ ۱۹۶۴م‌.
۵. محمد ابن‌خطیب‌، الاحاطة، ج۲، ص۱۴۲، به‌ کوشش‌ عنان‌ محمد عبدالله‌، قاهره‌، ۱۳۹۴ق‌/ ۱۹۷۴م‌.
۶. بغدادی‌، ایضاح‌، ج۱، ص۳۱.
۷. محمد ابن‌خطیب‌، الاحاطة، ج۲، ص۱۴۲-۱۴۳، به‌ کوشش‌ عنان‌ محمد عبدالله‌، قاهره‌، ۱۳۹۴ق‌/ ۱۹۷۴م‌.
۸. حاجی‌ خلیفه‌، کشف‌، ج۲، ص۱۲۰۹.
۹. بغدادی‌، هدیة العارفین‌، ج۲، ص۱۲۶، استانبول‌، ۱۹۶۷م‌.



دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «ابویحیی ابن‌رضوان»، ج۳، ص۱۲۴۶.    






جعبه ابزار