محمد بن اسماعیل نیشابوری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوبکر محمد بن اسماعیل نیشابوری (م
۲۹۵ق)، از علمای
شافعی مذهب علم حدیث در
نیشابور در
قرن سوم هجری قمری بود.
ابوبکر محمد بن اسماعیل بن مهران بن عبدالله نیشابوری اسماعیلی، از علمای برجسته علم حدیثِ زمان خویش در نیشابور
و شافعی مذهب بود.
علوم خویش را از اساتیدی چون
اسحاق بن راهویه،
محمد بن بکّار و
هشام بن عمار فرا گرفت. او از محدثان مورد اعتماد
اهل‌سنت بود و در راستای جمع‌آوری و انتشار حدیث، تنها به اساتید نیشابور اکتفا نکرده و به بلاد مختلفی چون
عراق و
شام نیز مسافرت کرد و از محدثان و علمای آن بلاد نیز بهره‌هایی برده است. شاگردانی چون
ابوالعباس سراج و
محمد بن اخرم از وی علومی را آموخته و بهره‌مند شده‌اند.
نیشابوری علاوه بر گردآوری احادیث و روایات بزرگانی چون
زهری،
مالک،
یحیی بن سعید و
موسی بن عقبه تصنیفات خوبی نیز داشته است
که از آن میان کتاب الصحابه را می‌توان نام برد.
وی در شش سال از آخر عمر خود به مرضی مبتلا شد که قدرت تکلم نداشت و اگر راجع به حدیثی از او سؤال می‌شد، با تکان دادن سر به نشانه شنیدن و کلمه «لا» به‌عنوان عدم استماع پاسخ می‌داد. اصحاب حدیث به احادیثی که در دوران مذکور از وی استماع شده، اعتماد نمی‌کنند. وی سرانجام به سال ۲۹۵ق درگذشت.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۴۸، برگرفته از مقاله «محمد نیشابوری».
