• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بلس (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





بَلَس (به فتح باء و لام) از واژگان قرآن کریم، به معنای ناامیدی است.



بَلَس و اِبْلَاس‌ به معنای یأس و ناامیدی است.


(وَ یَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ یُبْلِسُ‌ الْمُجْرِمُونَ) «روزی که قیامت بر پا شود گناهکاران مایوس شوند».

طبرسی در ذیل آیه‌ی فوق فرموده: اِبْلَاس‌ بمعنی یاس است‌ و گفته‌اند: بمعنی حیرت به هنگام تمام بودن حجّت طرف است. علی هذا معنی آیه این است که: گناهکاران متحیّر می‌شوند.
در قاموس هست: «اَبْلَسَ: یئس و تحیّر». راغب گوید: اِبْلَاس‌ اندوهی است که از شدّت سختی ناشی شود... و چون شخص‌ اندوهگین بیشتر اوقات ساکت میشود و چاره را از یاد می‌برد گویند: اَبْلَسَ فلان یعنی ساکت شد و حجّتش قطع گردید.
باید دانست تحیّر و یأس و‌ اندوه از هم جدا نیستند و اگر معنای اصلی را یأس یا‌ اندوه بگیریم مانعی نخواهد داشت‌. (اَخَذْناهُمْ بَغْتَةً فَاِذا هُمْ‌ مُبْلِسُونَ‌) «آنها را به ناگهان گرفتیم پس آنگاه مایوس و متحیّر بودند».
در سوره روم پس از ذکر آمدن باران و شادی مردم، آمده‌ (وَ اِنْ کانُوا مِنْ قَبْلِ اَنْ یُنَزَّلَ عَلَیْهِمْ مِنْ قَبْلِهِ‌ لَمُبْلِسِینَ‌) «و حقّا که آنها پیش از نزول باران مایوس بودند».
نظیر این آیه، آیه‌ (وَ هُوَ الَّذِی یُنَزِّلُ الْغَیْثَ مِنْ بَعْدِ ما قَنَطُوا) است و با ملاحظه آن روشن می‌شود که‌ اِبْلَاس‌ بمعنی یأس است زیرا قنوط مسلّما بمعنای یأس می‌باشد.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۱، ص۲۲۵.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۱۴۳.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۵۴.    
۴. روم/سوره۳۰، آیه۱۲.    
۵. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۶، ص۱۵۹.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۶، ص۲۴۰.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۸، ص۴۶۶.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۹، ص۱۰۸.    
۹. فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۲، ص۲۰۱.    
۱۰. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۱۴۳.    
۱۱. انعام/سوره۶، آیه۴۴.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۷، ص۹۲.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه المیزان فی تفسیر القرآن، ج۷، ص۱۳۰.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۴، ص۴۶۶.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۸۹.    
۱۶. روم/سوره۳۰، آیه۴۹.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۶، ص۲۰۲.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۶، ص۳۰۳.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۸، ص۴۸۴.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۹، ص۱۴۷.    
۲۱. شوری/سوره۴۲، آیه۲۸.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۸، ص۵۷.    
۲۳. طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۸، ص۸۳.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۹، ص۴۶.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۱۴۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «بلس»، ج۱، ص۲۲۵.    






جعبه ابزار