قَضی (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَضی: (فَلَمَّا قَضی زَیْدٌ مِّنْها) «قَضی» از مادّه «
قضاء»
در اینجا به معنای «قضای
تشریعی» و قانون و فرمان و داوری است و بدیهی است که نه
خدا نیازی به
اطاعت و تسلیم مردم دارد و نه
پیامبر چشم‌داشتی،
در حقیقت، مصالح خود آن‌ها است که گاهی بر اثر محدود بودن آگاهیشان از آن با خبر نمی‌شوند، ولی خدا می‌داند و به پیامبرش دستور می‌دهد.
(وَ اِذْ تَقُولُ لِلَّذِی اَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَ اَنْعَمْتَ عَلَیْهِ اَمْسِکْ عَلَیْکَ زَوْجَکَ وَ اتَّقِ اللَّهَ وَ تُخْفِی فِی نَفْسِکَ مَا اللَّهُ مُبْدِیهِ وَ تَخْشَی النَّاسَ وَ اللَّهُ اَحَقُّ اَن تَخْشَاهُ فَلَمَّا قَضَی زَیْدٌ مِّنْهَا وَ طَرًا زَوَّجْنَاکَهَا لِکَیْ لَا یَکُونَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ حَرَجٌ فِی اَزْوَاجِ اَدْعِیَائِهِمْ اِذَا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَ طَرًا وَکَانَ اَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا) (به خاطر بیاور زمانی را که به آن کس که خداوند به او
نعمت داده بود و تو نیزبه او نعمت داده بودی به فرزند خوانده‌ات زید می‌گفتی: همسرت را برای خود نگاه‌دار و از خدا بپرهیز و
در دل خود چیزی را پنهان می‌داشتی که خداوند آن را آشکار می‌کند و از مردم می‌ترسیدی
در حالی که خداوند سزاوارتر است که از او بترسی. هنگامی که زید نیازش را از آن زن به سر آورد و از او جدا شد، ما او را به همسری تو درآوردیم تا مشکلی برای
مؤمنان در ازدواج با همسران پسرخوانده‌هایشان -هنگامی که از آن‌ها بی نیاز شدند و آن‌ها را
طلاق دادند- نباشد و فرمان خدا انجام شدنی است و سنّت غلط تحریم این زنان باید شکسته شود.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید:
(فَلَمَّا قَضی زَیْدٌ مِنْها وَ طَراً زَوَّجْناکَها) یعنی همین که زید از همسرش صرفنظر کرد، ما او را به ازدواج تو
در می‌آوریم و از این تعبیر به خوبی پیداست که گویی ازدواج با زینب از اراده و اختیار رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) خارج بوده و خدا اینکار را کرده، دلیل دومش جمله
(وَ کانَ اَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا) کارهای خدا انجام شدنی است می‌باشد، که باز داستان ازدواج را کار خدا دانسته.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قصاص»، ص۴۴۲.
