قدم (فقه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قدم واحد طول به‌اندازۀ پاشنه پا تا سر پنجۀ انگشتان، واحد
مسافت، فاصله میان دو پای فرد متوسط هنگام راه رفتن و به معنای
پا آمده است.
از
قدم به معنای نخست در باب
صلات سخن گفته‌اند. از
قدم به معنای دوم، در باب‌های
طهارت، صلات،
حج و
تجارت سخن گفته‌اند.
به
قول مشهور، وقت نافلۀ ظهر از زوال آغاز می‌گردد و تا زمان رسیدن سایۀ
انسان به‌اندازۀ دو
قدم (دو هفتم شاخص) ادامه می‌یابد و نافلۀ عصر از زوال شروع می‌شود و تا زمان رسیدن سایه به‌اندازۀ چهار
قدم (چهار هفتم شاخص) امتداد دارد.
کف پا و ته
کفش با راه رفتن و یا کشیدن آن بر
زمین با شرایطی پاک می‌شود.
در راه رفتن، پیمودن مسافتی معیّن شرط نیست و مسمّای آن کفایت می‌کند، لیکن از بعضی
قدما نقل شده که پیمودن پانزده گام شرط حصول طهارت است. برخی، پیمودن این مقدار را بنابر
احتیاط، لازم دانسته‌اند.
فاصله انداختن میان
اذان و اقامه مستحب است. از چیزهایی که تحقق بخش این فاصله می‌باشد، یک گام پیش نهادن است. مستحب است پس از گام برداشتن دعای ماثور را بخواند.
فاصلۀ میان ماموم و امام و نیز میان صف‌ها در
نماز جماعت، نباید بیشتر از یک گام متعارف باشد. جمعی حداکثر فاصله را به‌اندازۀ یک گام بلند دانسته‌اند، که به گفتۀ برخی، معادل تقریبی یک متر است.
برخی، بالاتر بودن جایگاه امام از ماموم را افزون بر یک گام جایز ندانسته‌اند.
مستحب است حاجی در مسیر حرکت از
مزدلفه به
منی، هنگامی که به
وادی محسّر رسید به‌اندازۀ صد
قدم هروله کند و اگر سواره است، آن مقدار را تندتر برود.
خیار مجلس با جدا شدن خریدار و فروشنده از همدیگر و ترک محل
معامله منتفی می‌شود. مقصود از جدا شدن، جدایی عرفی است. برخی فاصله گرفتن به‌اندازۀ یک گام از محل به قصد جدایی را تحقق بخش جدایی عرفی دانسته‌اند.
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۶، ص۵۰۵.
