فَتْرَةٍ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فَتْرَةٍ:(لَكُمْ عَلَى فَتْرَةٍ مِّنَ الرُّسُلِ) «فَتْرَةٍ» از مادّه
فَتْر (به فتح فاء و سکون تاء) به معنای انقطاع از جديّت دركار، یا
سستی است.
فترت دراصل به معنى سكون و آرامش است و به فاصله ميان دو جنبش و
حرکت يا دو كوشش و
نهضت و
انقلاب نيز گفته می‌شود. و از آن‌جا كه در فاصله ميان
موسی (علیه‌السلام) و
مسیح (علیه‌السلام) پيامبران و
رسولانى وجود داشتند، اما در ميان حضرت مسيح و
پیغمبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) به اين شكل نبود،
قرآن اين دوران را دوران «
فترت رسل» ناميده است. و ميدانيم كه در ميان دوران مسيح و
بعثت پيامبر حدود شش‌صد
سال فاصله بود ولى طبق آن‌چه در قرآن به آن اشاره شده (در
سوره یس آيه ۱۴) و طبق آن‌چه مفسران اسلامى گفته‌اند حداقل درميان اين دو
پیامبر، سه نفر از
رسولان آمده‌اند و بعضى عدد آن‌ها را چهار نفر ميدانند، اما در هر حال ميان
وفات آن
رسولان و پيامبر
اسلام فاصله‌اى وجود داشت و بهمين
دلیل در قرآن از آن به عنوان دوران
فترت ياد شده است.
به موردی از کاربرد «
فَتْرَةٍ» در قرآن، اشاره می‌شود:
(يا أَهْلَ الْكِتابِ قَدْ جاءكُمْ رَسولُنا يُبَيِّنُ لَكُمْ عَلَى فَتْرَةٍ مِّنَ الرُّسُلِ أَن تَقولواْ ما جاءنا مِن بَشيرٍ وَ لا نَذيرٍ فَقَدْ جاءكُم بَشيرٌ وَ نَذيرٌ وَ اللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَديرٌ) «اى اهل كتاب! پيامبر ما، پس از فاصله و
فترتى ميان پيامبران، به سوى شما آمد؛ در حالى كه حقايق را براى شما بيان مى‌كند؛ تا مبادا بگوييد: نه
بشارت دهنده‌اى به سراغ ما آمد، و نه بيم دهنده‌اى. هم اكنون، پيامبر بشارت دهنده و بيم دهنده، به سوى شما آمد. و خداوند بر هر چيزى تواناست.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
راغب در
مفردات خود گفته
کلمه فتور - كه كلمه
فترت از آن گرفته شده به معناى آن حالت
سستی است كه بعد از فرو نشستن خشم به آدمى دست مى‌دهد، و نيز به معناى نرمى بعد از شدت، و نيز به معناى
ضعف بعد از
قوت است، خداى تعالى اين ماده را در كلام خود استعمال كرده و فرمود:
(يا أَهْلَ الْكِتابِ قَدْ جاءَكُمْ رَسولُنا يُبَيِّنُ لَكُمْ عَلى فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ)، و معناى آمدن
رسولى بعد از
فترتى از
رسولان، اين است كه
رسول ما بعد از مدتى طولانى كه هيچ
رسولى نفرستاديم بيامد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «فترة»، ج۳، ص ۴۰۳.
