عَلَقَة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَلَقَة:
(ثُمَّ خَلَقْنا النُّطْفَةَ عَلَقَةً) عَلَق: به معنی «خون بسته» (مادّه تکون
انسان) است.
این
آیه به مراحل شگفت‌آور سیر
نطفه در
رحم مادر و چهره‌های گوناگون
خلقت اشاره می‌کند و می‌فرماید:
«سپس ما نطفه را به
صورت خون بسته‌ای درآوردیم و بعد این خون بسته را به
مضغه که شبیه گوشت جویده است تبدیل کردیم و بعد آن را به
صورت استخوان درآوردیم و از آن پس بر استخوان‌ها گوشت پوشاندیم...»
این چهار مرحله متفاوت که به اضافه مرحله نطفه بودن، مراحل پنجگانه‌ای را تشکیل می‌دهد هرکدام برای خود عالم عجیبی دارد، مملو از شگفتی‌ها که در علم جنین‌شناسی امروز دقیقا مورد بررسی قرار گرفته و پیرامون آن کتاب‌ها نوشته‌اند، ولی روزی که قرآن از این مراحل مختلف خلقت جنینی انسان و شگفتی‌های آن سخن می‌گفت، اثری از این
علم و دانش نبود.
آفرین بر این قدرت‌نمایی بی‌نظیر که در ظلمتکده رحم این چنین
تصویر بدیعی با این همه عجایب و شگفتی‌ها بر قطره آبی نقش می‌زند، آفرین بر آن علم و حکمتی که این همه
استعداد و لیاقت و شایستگی را در چنین موجود ناچیزی ایجاد می‌کند، آفرین بر او و بر خلقت بی‌نظیرش.
به موردی از کاربرد
عَلَقَة در
قرآن، اشاره می‌شود:
(ثُمَّ خَلَقْنا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنا الْمُضْغَةَ عِظامًا فَکَسوْنا الْعِظامَ لَحْمًا ثُمَّ اَنشَاْناهُ خَلْقًا آخَرَ فَتَبارَکَ اللَّهُ اَحْسَنُ الْخالِقینَ) (سپس نطفه را به
صورت علقه (خون بسته) و
علقه را به
صورت مضغه (چیزی شبیه گوشت جویده شده) و مضغه را به
صورت استخوان‌هایی درآوردیم و بر استخوان‌ها گوشت پوشاندیم؛ سپس آن را آفرینش تازه‌ای بخشیدیم؛ پس بزرگ و پر برکت است خدایی که بهترین آفرینندگان است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
کلمه
علقة به معنای قطعه‌ای
خون خشکیده است.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «
عَلَقَة»، ج۳، ص۲۱۶.
