میتوان جهل را مهمترین عامل کفر دانست؛ زیرا بدون آگاهی، ایمان پدید نمیآید. جهل مانعی است بزرگ بر سر راه ایمان. شخص جاهل، نه تنها خود به ایمان راه نمییابد که گاه دیگران را نیز از آن محروم میسازد. قرآن کریم میفرماید: «بلکه آنان چیزی را تکذیب کردند که از آن آگاهی نداشتند....»
پیروی از خواهشهای نفسانی، کسانی بسیار را از بلندای ایمان به پستی کفر و بیایمانی لغزانیده است. بلعم باعورا- که قرآن ماجرای او را باز گفته است- از این کسان است.
. در روایت آمده است که از امام موسی بن جعفر (ع) پرسیدند: «آیا گناهان کبیرهایمان را از آدمی میگیرند؟» فرمود: «آری و گناهان دیگر نیز.» همچنین از رسول خدا (ص) نقل است که فرمود: «زناکار به حال ایمانزنا نمیکند و سارق به حال ایمان به دزدی نمیرود.»
