• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عمرو بن عبید بصری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابوعثمان عمرو بن عبید بصری (۸۰-۱۴۴ق)، متکلم، مفسر، محدث اهل‌سنت و صحابی امام صادق (علیه‌السّلام) که از محضر ایشان و امام باقر (علیه‌السّلام) استفاده کرده است. برخی از رجال‌نویسان او را ضعیف، و برخی دیگر او را متروک الحدیث یا دروغگو می‌دانند. وی به آرای دهریه، معتقد بود.



ابوعثمان عمرو بن عبید بن باب بصری معتزلی قدری تیمی، در سال ۸۰ق در بلخ به دنیا آمد و ساکن بصره بود. او از موالی بنی عدویه
[۴] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۳۳۴.
و صحابی حضرت امام صادق (علیه‌السّلام) بود. از امام باقر و امام صادق (علیهماالسلام)، ابی العالیه، ابی قلابه، حسن بصری و واصل بن عطاء استفاده کرده است. عده‌ای چون عبدالوارث، یحیی بن سعید، ابن عیینه و دیگران از او روایت کرده‌اند.


او فردی متکلم، مفسر، محدث و فردی زاهد بود. برخی از رجال نویسان او را ضعیف، و برخی دیگر او را متروک الحدیث یا دروغگو می‌دانند. ایشان به خلیفه عثمان (خلافت ۲۳-۳۵ق) تمایل داشت و ابوبکر خلیفه اول (خلافت ۱۱-۱۳ق) را بر علی (علیه‌السّلام) (خلافت ۳۵-۴۱ق) ترجیح می‌داد. با منصور خلیفه عباسی (خلافت ۱۳۶-۱۵۸ق) رابطه دوستی داشت و وی را موعظه می‌کرد و پس از مرگش منصور برای او گریست و مرثیه‌ای خواند. او به آرای دهریه، گروهی که به قدمت دهر معتقدند، معتقد بود و با هشام بن حکم درباره امامت مناظره کرد.


به سال ۱۴۴ق در ۶۴ سالگی در حران، بین راه مکه و بصره از دنیا رفت.


آثار او عبارت‌اند: الردّ علی القدریه، کتاب التفسیر، کتاب العدل و التوحید دیوان شعر و خطب و رسائل.


۱. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۰۹.    
۲. نویهض، عادل، معجم المفسرین، ج۱، ص۴۰۴.    
۳. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۹، ص۲۴۲.    
۴. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۳۳۴.
۵. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۲۴۸.    
۶. نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۶، ص۵۳.    
۷. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۶، ص۱۰۴.    
۸. مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲۲، ص۱۳۱.    
۹. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۶، ص۱۰۴.    
۱۰. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۸۰۳.    
۱۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۶، ص۱۰۴.    
۱۲. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۲۷۴.    
۱۳. نویهض، عادل، معجم المفسرین، ج۱، ص۴۰۵.    
۱۴. نویهض، عادل، معجم المفسرین، ج۱، ص۴۰۵.    
۱۵. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۸۰۳.    
۱۶. نویهض، عادل، معجم المفسرین، ج۱، ص۴۰۵.    
۱۷. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۱۰.    
۱۸. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۲، ص۱۹۶.    
۱۹. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۰۹.    
۲۰. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۸۰۲.    
۲۱. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۸۱.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۵۷۷-۵۷۸، برگرفته از مقاله «عمرو بصری».







جعبه ابزار