علوم قرآنی ( معرفت)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب علوم
قرآنی تألیف آیت ا. . محمد هادی معرفت می باشد.کتاب پیرامون مسائل
علوم قرآنی نوشته شده است.
که
در این کتاب برخی از موضوعات همچون: مساله
وحی ،
نزول قرآن ، جمع
و تالیف
قرآن،
نسخ،
محکم و متشابه ،
اعجاز قرآن و شبهه تحریف مورد بررسی قرار گرفته است مؤلف که یکی از دانشمندان بزرگ معاصر
در عرصه
قرآن پژوهی
و مسائل علوم
قرآنی به شمار می‌رود (
و در این راستا کتاب ارزشمند التمهید را نوشته‌اند)
در این کتاب سعی نموده است مسائل مهم علوم
قرآنی را مورد تجزیه
و تحلیل قرار دهد،
در حقیقت این کتاب خلاصه‌ای است از مطالب کتاب التمهید که به
زبان فارسی نوشته شده
و مورد استقبال فراوان
قرآن پژوهان قرار گرفته است. از ویژگیهای کتاب آن است که مطالب آن بصورت تحقیقی
و با استفاده از منابع اولیه ارائه شده است.
کتاب دارای یک مقدمه
و نه فصل می‌باشد که فهرست مطالب آن به شرح زیر است فصل اول: پدیده وحی شامل: وحی
در لغت
و قرآن / اقسام وحی رسالی/ امکان وحی/
و کیفیت نزول وحی فصل دوم: نزول
قرآن شامل: آغاز نزول/ سه سال تاخیر نزول/ مدت نزول/ اولین
و آخرین
آیه و سوره / معیار تشخیص
سوره‌های مکی و مدنی / ترتیب نزول/
اسباب نزول /
و اسامی
قرآن فصل سوم: جمع
و تالیف
قرآن شامل: جمع
و تالیف
قرآن/ وصف مصحف
علی علیه‌السّلام/ جمع زید بن ثابت/ مصاحف صحابه/ یکسان شدن مصاحف/ موضع
امامان در حفظ مصحف مرسوم/
و قرآن در مراحل تکاملی خود فصل چهارم: قراء
و قرائات سبع شامل: تعریف قرائت/ عوامل اختلاف قرائات/
قرا سبعه و راویان آنها/ اصطلاح تواتر/ حدیث احرف سبعه/ ضابطه تشخیص قرائت صحیح/
و تدوین قرائت‌های معروف فصل پنجم: نسخ
در قرآن شامل: حکمت نسخ/ تعریف نسخ/ شرائط
و حقیقت نسخ/ انواع نسخ/
و تعداد آیات منسوخه فصل ششم: محکم
و متشابه شامل: متشابهات
در قرآن/ احکام
و تشابه/ تفسیر
و تاویل/
و نمونه‌هایی از آیات متشابه فصل هفتم:
وجوه و نظائر در قرآن شامل: تعریف
وجوه و نظائر/ اقسام آن/ لغات غریبه/ واژه‌های غیر
عربی /
و حروف مقطعه فصل هشتم:
اعجاز قرآن شامل: پیشینه بحث/ تشخیص اعجاز/
وجوه اعجاز/ تحدی
قرآن/ مراحل تحدی ابعاد اعجاز/ اعجاز بیانی/ اعجاز علمی/
و اعجاز تشریعی فصل نهم: دفع شبهه تحریف شامل: تحریف
در لغت
و اصطلاح/ دلایل نفی تحریف/ منشا قول به تحریف/ روایات اهل سنت/ فاجعه کتاب الفرقان/ روایات امامیه/
و گزارشی از کتاب «فصل الخطاب»
۱-
در فصل هفتم- ابتدا پیرامون ضرورت شناخت
وجوه و نظائر سخن گفته
و در ادامه، آن را به چهار قسم تقسیم نموده
و برای هر کدام از
قرآن مثالهایی ذکر می‌نماید ۲-
در فصل سوم: پیرامون جمع
قرآن توسط عثمان سخن گفته، موضع امامان
معصوم علیهم السّلام را درباره حفظ مصحف مرسوم بیان می‌کند ۳-
در همین فصل پیرامون پیدایش خط عربی
و سیر تکاملی آن سخن گفته، مساله نقطه گذاری
و حرکات
قرآن و نشانه گذاری بر آن را توضیح می‌دهد. ۴-
در فصل چهارم- پس از تعریف قرائت، عوامل اختلاف قرائت را بدینگونه بیان می‌نماید: ابتدائی بودن خط، بی نقطه بودن حروف
و خالی بودن از علائم
و حرکات ۵-
در همین فصل (چهارم)، مساله تواتر قراتها
و عدم حجیت آن را مطرح
و سپس نمونه‌هایی از مخالفت بزرگان با قراء مختلف را ذکر می‌نماید ۶-
در مقدمه کتاب پس از تعریف اصطلاحی علوم
قرآن، پیشینه تاریخی علوم
قرآنی را بحث
و کتابهایی را که از زمان نخستین تا کنون نوشته شده، بطور اختصار معرفی می‌نماید-
در ادامه آن کسانی را که
در مقدمه تفسیر خود به مباحث علوم
قرآنی پرداخته‌اند معرفی می‌نماید ۷-
در فصل اول، پس از تعریف وحی
و بیان اقسام آن، امکان وحی را مورد بررسی قرار داده، اشکالات مطرح شده را پاسخ می‌دهد
و به دنباله آن افسانه غرانیق را مطرح
و بی اساس بودن آن را توضیح می‌دهد ۸:
در فصل پنجم: پس از تعریف نسخ انواع متصور آن را ذکر
و نسخ حکم بدون تلاوت را پذیرفته
و در ادامه،
نسخ مشروط را مطرح می‌نماید
و آن را توضیح می‌دهد. ۹-
در فصل سوم: ویژگیهای مصحف حضرت علی علیه‌السّلام را بدینگونه بیان می‌نماید: ترتیب دقیق آیات
و سوره‌ها طبق نزول- قرائت آیات طبق قرائت
پیامبر صلیاللهعلیه
وآلهوسلّم
و مشتمل بودن بر تاویل
و تنزیل،
در ادامه سرانجام مصحف حضرت علی علیه‌السّلام را توضیح می‌دهند ۱۰-
در فصل هشتم: پس از تعریف اعجاز
و اقسام آن، اعجاز علمی
قرآن را مورد بررسی قرار داده، نمونه‌هایی از آیات را که می‌توان اعجاز علمی را از آن استفاده نمود ذکر می‌کند ۱۱-
در فصل هفتم: پس از تعریف لغوی
و اصطلاحی تحریف،
و دلایل نفی تحریف را که عبارتند از: گواهی تاریخ، ضرورت تواتر
قرآن، اعجاز
قرآن، عرضه روایات بر
قرآن و نصوص
اهل بیت علیه‌السّلام ، بیان می‌نماید
کتاب یک جلد، متن آن فارسی، دارای ۴۹۶ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر است: ۱- کاغذ: اعلا ۲- چاپ: کامپیوتری ۳- جلد: شومیز ۴- نوبت چاپ: چهارم ۵- تیراژ: ۳۰۰۰ نسخه ۶- تاریخ انتشار: سال ۱۳۸۱ ۷- ناشر: مؤسسه فرهنگی تمهید ۸- دارای فهرست: الف: مطالب کتاب ب: اعلام ج: منابع
و مآخذ ۹- نام کتاب: علوم
قرآنی ۱۰- نام مؤلف: محمد هادی معرفت
نرم افزار مشکات الانوار،مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
