عشی (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَشِيّ (به فتح عین و کسر شین و تشدید یاء) یکی از مفردات به کار رفته در
قرآن کریم به معنای اول ظهر تا غروب آفتاب است.
عَشِيّ: به عقيده راغب از اول ظهر است تا صبح روز بعد.
ابن اثیر در
نهایه و طبرسى ذيل آيه ۱۶
سوره یوسف آنرا بلفظ «قيل» آورده‌اند.
ولى
طبرسی و
زمخشری ذيل آيه
(وَ سَبِّحْ بِالْعَشِيِ وَ الْإِبْكارِ) عشىّ را از اول ظهر تا غروب آفتاب گفته‌اند چنانكه ابكار را از طلوع
فجر تا وقت چاشت و انتشار نور خورشيد ذكر كرده‌اند.
ناگفته نماند: عِشاء در قرآن تنها آمده ولى «عَشيّ» اغلب با «ابْكار- اشْراق- غَداة- بُكْرَة» مقابل آمده است مثل آيه فوق و آيه
(يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِيِ)،
(يُسَبِّحْنَ بِالْعَشِيِ وَ الْإِشْراقِ)،
(فَأَوْحى إِلَيْهِمْ أَنْ سَبِّحُوا بُكْرَةً وَ عَشِيًّا).
بنا بر قول
راغب مدت
تسبیح و
دعا در اين آيات از طلوع فجر تا نزديكى
ظهر و از ظهر تا
صبح روز بعد است و بنا بر قول طبرسى و زمخشرى دو طرف روز ميباشد. و قول آنها بنظر بهتر ميايد.
عَشِيَّه: همان عشىّ است بقولى
تاء آن براى وحدت است،
(كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَها لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا عَشِيَّةً أَوْ ضُحاها).
ضمير ضُحاها به عَشِيَّةً راجع است يعنى روزى كه
قیامت را مى‌بينند گوئى در
دنیا يا در
قبرها توقّف نكرده‌اند مگر آخر يك روز و يا اول آنرا.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "عشی"، ج۵، ص۴.
