طه (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
طه:(طه • ما اَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی) «طه» (به
فتح طاء و کسر هاء، یا به کسر هر دو، یا به
فتح هر دو) از
حروف مقطعه قرآن است که درباره خواندن این دو
حرف و معنای آنها اقوال و گفتگوهای زیاد هست؛ بعضی آن‌را به
فتح طاء و کسر هاء، بعضی به کسر هر دو، و بسیاری به
فتح هر دو خوانده‌اند.
در بسيارى از روايات و كلمات مفسران در آغاز
سوره طه (آيه مورد بحث) و
سوره یس به چنين مطلبى برخورد مى‌كنيم كه: «طه» به معنى يا رجل (اى مرد) است و در اشعار
عرب نيز گاهى به همين مفهوم برخورد مى‌كنيم، ولى اين موضوع جالب توجه است كه در حديثى از
امام صادق (علیه‌السلام) مى‌خوانيم «طه» از اسامى
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) است و معنى آن يا طالب الحق، الهادى اليه. يعنى اى كسى كه طالب حقى و هدايت‌كننده به‌سوى آنى.
از اين
حدیث چنين بر مى‌آيد كه «طه» مركب از دو
حرف رمزى است «طا» اشاره به «طالب الحق» و «ها» اشاره به «هادى اليه» مى‌باشد. مى‌دانيم استفاده از
حروف رمزى و علايم اختصارى در
زمان گذشته و حال، فراوان بوده است، مخصوصا در
عصر ما بسيار مورد استفاده است.
به موردی از کاربرد «طه» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(طه • ما اَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی) «طه • ما
قرآن را بر تو نازل نكرديم كه خود را سخت به
زحمت بيفكنى!.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
کلمه طه دو
حرف از
حروف بريده و
مقطعه و رمزى
قرآن است، كه
سوره مورد بحث با آن
افتتاح شده، مانند بسيارى از
حروف ديگر، كه سوره‌هايى از
قرآن با آنها
افتتاح شده است، مانند
الم و
الر و نظاير آنها. از جمعى از مفسرين نقل شده كه در معناى اين دو
حرف چيزهايى گفته‌اند كه شان بحث تفسيرى اجل از آن است كه در آن، آن چنان سخنانى ايراد شود، و در آنها و امثال آنها بحث شود.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «طسم»، ج۳، ص ۱۵.
