طب فریدی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب «طب
فریدی» تالیف
حکیم فرید الدین ، نمونه‌ای از کار پزشکان فارسی نویس
هندوستان است.
این پزشکان با تاسی به اسلاف خود که سرچشمه
دانش آنها تعلیمات اساتید ایرانی
مهاجر از مکاتب پزشکی
شیراز ،
همدان و
گیلان بود، تالیفات طبی خود را به
زبان فارسی یعنی
زبان علمی و دیوانی هند در
زمان حکومت‌های
مسلمان است می‌نوشتند. اگرچه در مجموعه فهرست‌های کتب نشانی از این کتاب نیافتیم و طب
فرید اثر
عبدالله طبیب (مربوط به نیمه اول
قرن یازدهم هجری قمری) و شیخ
فرید الدین بهکری صاحب کتاب
ذخیره الخوانین با کتاب حاضر و مؤلف آن قابل انطباق نبود، اما از سیاق عبارات و نحوه نگارش به نظر می‌رسد تالیف کتاب طب
فریدی مربوط به اوایل قرن ۱۳ یا اواخر قرن ۱۲ هجری قمری باشد. مصحح کتاب حکیم
عبدالقادر احمد نیز جز نام
فرید الدین به عنوان مؤلف کتاب، نشان دیگری نیافته است.
طب
فریدی در ۲۱۸ باب تدوین و نگارش یافته است. مؤلف در هر باب بیماری‌های مختص عضوی و داروهای
مفرد و مرکب آن را بررسی می‌کند. این اثر از بیماری‌های
سر شروع شده و با بررسی وجع الورک اتمام می‌پذیرد. چنان که پیداست این نگاشته همانند دیگر کتاب‌هایی است که پیرامون درمان بیماری‌ها به رشته تحریر درآمده است و همان ساختار را نیز دارا است.
از ۲۱۸ باب کتاب نزدیک به یک چهارم آن در زمینه بیماری‌های
چشم و درمان آنهاست که این نشان گر اهتمام و تخصص مؤلف در زمینه چشم پزشکی است. این اثر را بیشتر می‌توان فهرستی تفصیلی از نسخه‌های مرکب و
مفرد در زمینه درمان بیماری‌ها دانست. به عبارتی دیگر مؤلف
مفردات و داروهای مرکب را بر اساس خاصیت درمانی آنها به ترتیب امراض و بیماری‌ها مرتب ساخته است. کتاب حاضر در عین
اختصار و ساده نویسی نسبت به حجم اندک خود بسیار غنی و سرشار از داروهای
مفرد و مرکب قابل استفاده در بیماری‌ها و در حد خود راهنمای بسیار خوبی در درمان شناسی مبتنی بر
طب سنتی است. مؤلف برای هر بیماری با ذکر انواع داروهای
مفرد و احیانا مرکب روش به کارگیری دارو را با
الفاظ اختصاری آورده است و طبعا در چنین مجموعه کم حجم و در عین حال آکنده از اسامی داروهای متنوع، انتظار نیست که به بیماری شناسی و نیز میزان مصرف یکایک داروها پرداخته باشد.
کتاب به تصحیح حکیم عبدالقادر احمد از تربیت یافتگان دانشکده تکمیلات الطب لکهنو تصحیح شده و در سال ۱۹۵۰ م توسط مدرس هندوستان منتشر شده است. علاوه بر تصحیح متن، در پایان کتاب
فرهنگ نامه مختصری تحت عنوان تشریح الفاظ طب
فریدی تدوین و تنظیم شده است. افست این کتاب را مؤسسه مطالعات
تاریخ پزشکی،
طب اسلامی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی
ایران در تیرماه ۱۳۸۳ ش با دیباچه‌ای از دکتر محمد مهدی اصفهانی منتشر ساخته است.
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
