طارِق (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
طارِق: (وَالسَّمآءِ وَ الطَّارِقِ) «طارِق» از مادّه «
طرق» (بر وزن برق) به معناى كوبيدن است، و راه را از اين جهت
«طريق» گويند كه با پاى رهروان كوبيده مى‌شود، و
«مِطْرَقَه» به معناى پتک و چكش است كه براى كوبيدن فلزات و مانند آن به كار مى‌رود. و از آنجا كه درهاى خانه‌ها را به هنگام
شب مى‌بندند، و كسى كه
شب وارد مى‌شود، ناچاراست
در را بكوبد، به اشخاصى كه
در شب وارد مى‌شوند
«طارق» گويند.
(وَالسَّمَاء وَالطَّارِقِ) (سوگند به
آسمان و كوبنده
شب!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: ماده طرق
در اصل به معناى زدن به شدت است، به طورى كه صدايش به گوشها برسد. و مطرقه- چكش را هم به همين جهت مطرقه مى‌گويند، و نيز اگر راه را طريق گفته‌اند باز به اين مناسبت است كه رونده با پا بدان مى‌كوبد و صداى پايش به گوشها مى‌رسد. ولى به تدريج
در پيمودن طريق استعمال شده و
در آن شايع گشت، و سپس اختصاص يافت به آمدن از
سفر در هنگام
شب، و اين نيز بدان مناسبت بود كه غالبا شخصى كه شبانه از راه مى‌رسد همه درها را بسته مى‌بيند، و ناگزير
در را مى‌كوبد، و سپس استعمالش
در هر چيزى كه
شب ظاهر شود شايع گشت، مانند
ستارگان كه
در شب پيدا مى‌شوند، و
در آيه همين معنا منظور است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «طارِق»، ص۳۵۱.
