• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضروریه مطلقه با مشروطه عامه شکل سوم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ضروریه مطلقه با مشروطه عامه شکل سوم، یکی از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل سوم است.



«قیاس مختلط»، قیاسی است که صغرا و کبرای آن از قضایای موجهه ترکیب یافته باشد. یکی از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل سوم عبارت است از: اختلاط قضیه ضروریه مطلقه (صغرا) با مشروطه عامه (کبرا).
[۲] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۲۰.

مراد از ضروریه مطلقه، کاربرد عام آن است که شامل ضروریه ذاتیه و ضروریه ازلیه می‌شود.
طبق یکی از قواعد تعیین جهت در نتایج شکل سوم، هرگاه کبرا یکی از قضایای وصفیه چهارگانه (مشروطه عامه و خاصه و عرفیه عامه و خاصه) باشد نتیجه از لحاظ جهت، فی‌الجمله تابع عکس صغراست، با این توضیح که:
۱. اگر عکس صغرا به لادوام مقیّد نباشد جهتی که در عکس صغرا موجود است عیناً به نتیجه منتقل می‌شود.
۲. اگر عکس صغرا به لادوام مقیّد باشد قید لادوام از عکس صغرا حذف و بقیه جهت به نتیجه منتقل می‌شود.
۳. اگر کبرا به لادوام مقیّد باشد جهتی که در عکس صغرا موجود است با قید لادوام کبرا ترکیب و مجموع آن، جهت برای نتیجه واقع می‌شود.
قیاس مرکب از ضروریه مطلقه با مشروطه عامه از مصادیق بند اول و جهت نتیجه، حینیه مطلقه (عکس جهت صغرا) است.
مثال: بعضی حیوان‌ها بالضروره ضاحک‌اند و هر حیوانی ضرورتاً تا وقتی ناطق است انسان است؛ پس بعضی ضاحک‌ها در حین ناطق بودن بالفعل انسان‌اند.
[۶] فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۱۳۳.
[۷] قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۴-۱۵۵.
[۸] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۲۰.



در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال‌ المیزان.
حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.
خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    
مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    


۱. خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۲۳۷-۲۳۹.    
۲. مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۲۰.
۳. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۴۷۸.    
۴. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۱۲۸-۱۳۰.    
۵. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۴۷۴.    
۶. فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۱۳۳.
۷. قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۴-۱۵۵.
۸. مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۲۰.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ضروریه مطلقه با مشروطه عامه شکل سوم»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۲/۴.    



جعبه ابزار