• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضبح (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: ضبح (مقالات مرتبط).

ضَبْح (به فتح ضاد و سکون باء) از واژگان قرآن کریم به معنای صدا است. ضُباح (به ضمّ ضاد) صدای روباه است. ضبح را در قرآن به معنای صدای نفس اسبان گفته‌اند.



ضَبْح به معنی صدا است. ضُباح (به ضمّ ضاد) صدای روباه است.


(وَ الْعادِیاتِ‌ ضَبْحاً • فَالْمُورِیاتِ قَدْحاً) (سوگند به اسبان دونده مجاهدان در حالى‌كه نفس‌زنان به پيش مى‌تاختند.)
ابن اثیر در النهایه از حدیث ابن مسعود نقل می‌کند: «لَا یَخْرُجَنَّ اَحَدُکُمْ بِلَیْلٍ اِلَی ضَبْحِهِ فَلَعَلَّهُ یُصِیبُهُ مَکْرُوهٌ.» یعنی: «کسی از شما با شنیدن صدائی شب از منزل بیرون نشود شاید مکروهی به وی رسد.»
و از ابن زبیر نقل کرده: «قَاتَلَ اللَّهُ فُلَاناً ضَبَحَ‌ ضَبْحَةَ الثَّعْلَبِ وَ قَبَعَ قَبْعَةَ الْقُنْفُذِ». خدا او را بکشد مانند روباه، صدا کرد و همچون خارپشت در پوست خود فرو رفت، و از شعر ابی طالب (علیه‌السّلام) نقل کرده: «فَاِنِّی وَ الضَّوَابِحِ‌ کُلَّ یَوْمٍ»
می‌گوید: آن حضرت در این شعر قسم یاد کرده به آنانکه در قرائت صدای خویش را بلند می‌کنند.
ضبح را در آیه: صدای نفس اسبان (حمحمه اسبان در حین تاختن) گفته‌اند. شیخ طبرسی حمحمه معنی کرده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۱۷۱.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۵۰۱.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۳۹۰.    
۴. عادیات/سوره۱۰۰، آیه۱ و ۲.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۹۹.    
۶. ابن اثیر، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۷۱.    
۷. ابن اثیر، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۷۱.    
۸. ابن اثیر، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۷۱.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۲۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ضبح»، ج۴، ص۱۷۱.    






جعبه ابزار