صوت (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صوت:
(الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ) صوت: آوازى است كه از برخورد دو چيز
به واسطه خرق هوا
به گوش مى‌رسد.
جمع
صوت،
«اصوات» است كه در همين آيه
به چشم مى‌خورد.
به موردی از کاربرد
صوت در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ اقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَ اغْضُضْ مِن صَوْتِكَ إِنَّ أَنكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ) (پسرم! در راه رفتن، اعتدال را رعايت كن؛ از
صداى خود بكاه و هرگز
فریاد مزن كه زشت‌ترين صداها
صداى خران است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
قصد در هر چيز
به معناى حد اعتدال در آن است،
و كلمه
غض به طورى كه
راغب گفته
به معناى نقصان در نگاه كردن و صدا كردن است و بنا
به گفته وى غض صوت
به معناى آهسته و كوتاه صدا كردن است و معناى آيه اين است كه در راه رفتنت ميانه‌روى را پيش گير و در
صدايت كوتاه و ناقص آن را پيشه ساز، كه ناخوش‌ترين صوت‌ها صوت خران است، كه در نهايت بلندى است.
در اين آيه
لقمان به پسرش اندرز مى‌دهد و مى‌گويد:
«...پسرم، از
صداى خود بكاه (و هرگز فرياد مزن) كه زشت‌ترين صداها
صداى خران است»
قابل توجه اين كه ممكن است در محيط زندگى ما صداهايى ناراحت‌كننده‌تر از
صداى خران باشد (مانند
صداى كشيده شدن بعضى از قطعات فلزات
به يكديگر كه
انسان به هنگام شنيدنش احساس مى‌كند، گوشت اندامش فرو مى‌ريزد.) ولى بدون شک اين صداها جنبه عمومى و همگانى ندارد.
به علاوه ناراحت‌كننده بودن با زشت‌تر بودن فرق دارد، آن‌چه
به راستى از صداهاى معمولى كه
انسان مى‌شنود از همه زشت‌تر است همان
صداى الاغ مى‌باشد كه نعره‌ها و فريادهاى مغروران و ابلهان
به آن
تشبيه شده است.
نه تنها زشتى از نظر بلندى صدا و طرز آن، بلكه گاه
به جهت بى‌دليل بودن، چرا كه
به گفته بعضى از مفسران
صداى حيوانات ديگر غالبا
به واسطه نيازى است، اما اين حيوان گاهى بى‌جهت و بدون هيچ‌گونه نياز و بى‌هيچ مقدمه فرياد را وقت و بى‌وقت سر مى‌دهد! و شايد
به همين دليل است كه در بعضى از روايات نقل شده كه هرگاه
صداى الاغ بلند مى‌شود
شیطانی را ديده است. بعضى گفته‌اند فرياد هر حيوانى
تسبیح خد است جز
صداى الاغ.
به هر حال از همه اين سخن‌ها كه بگذريم زشت بودن اين صدا از ميان صداها نياز
به بحث و گفتگو ندارد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «صوت»، ج۲، ص۶۴۱.
