صفن (فقه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صَفْن به معنای چسبانیدن پاها به هم یا بلند کردن یکی در حال ایستادن است.
این عنوان به مناسبت در باب
صلات آمده است.
برخی، صفن را به چسباندن پاها به یکدیگر در حال ایستادن
و برخی دیگر به بلند کردن یکی از دو پا از
زمین در حال ایستادن
معنا کرده‌اند.
صَفْن به هر دو معنا از حالات مربوط به قیام (ایستادن) در نماز است. به همین جهت برخی از شرایط قیام در نماز را از نظر می‌گذرانیم
امام خمینی در
تحریرالوسیله در تشریح شرایط و کیفیت قیام در نماز می‌فرماید: در حال قیام «
نمازگزار در صورت امکان باید طبق حال و وضع خودش به طور
معتدل و راست بایستد، بنابراین اگر با خمیدگی یا متمایل به یکی از دو طرف بایستد، به‌طوری‌که نگویند راست ایستاده، نماز باطل می‌شود، بلکه احوط اولی آن است که
گردن را هم راست نگه دارد، هرچند پایین‌انداختن
سر، بنابر اقوی جایز است. و در حال
اختیار، تکیه دادن به چیزی هنگام ایستادن جایز نیست، اما در وقت ناچاری اشکالی ندارد، پس می‌تواند به انسانی یا غیر آن تکیه نماید. و کسی که می‌تواند باتکیه‌بر چیزی بایستد، نباید به طور نشسته و بدون تکیه نماز بخواند.»
و «نباید در قیام، فاصله بین دو پا به‌اندازه‌ای زیاد باشد که از صدق عنوان
قیام خارج گردد، بلکه بنابر اقوی نباید به‌صورت غیرمتعارف پاها باز باشند، هرچند که بر آن قیام صدق کند.»
صفن به هر دو معنا در
نماز،
مکروه است.
به عقیده امام خمینی هرچند که در حال
قیام نماز «قراردادن سنگینی
بدن روی هر دو پا به طور مساوی واجب نیست، اما بنابر اقوی واجب است بر روی هر دو
قدم بایستد نه بر یک‌قدم و نه بر
انگشتان و نه بر پاشنه‌ها.»
بنابراین صفن به معنای دوم (بلندکردن یکی از دو پا از زمین در حال ایستادن) در قیام نماز، چه برای مرد و چه برای زن جایز نیست.
البته جسباندن پاها به یکدیگر برای
زن ،
مستحب است.
در تحریرالوسیله در این باره آمده است: «برای
زن در نماز
آداب و مستحبات مخصوصی است: خود را با زیورآلات زینت دهد و
خضاب بنماید و کلمات را آهسته بگوید و در موقع قیام، میان پاهایش را جمع کند و در حال قیام با دست‌هایش پستان‌هایش را به هم بچسباند.»
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، زیر نظر آیت‌الله محمود هاشمی‌شاهرودی، ج۵، ص۸۸، مقاله «صفن» •
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
